De Congostro chéganos outro testamento do burro/burra. Débolle a Carlos de Congostro este texto que me deixou nos anos noventa. É un intento dos mozos de recuperar unha tradición que sabían que existía entre os seus maiores. No último verso do testamento é onde pon que é dos anos noventa do século pasado.
Os veciños cando se enteran da morte da burra corren a pedir unha parte. A outros veciños o reparto da parte de burra venlles por obligación. Neste reparto tamén hai quen pregunta polas partes dos elementos de amarre das bestas como o albardón ou a cabezada.
Como en outros testamentos, ainda que neste timidamente, inténtase que os veciños non se enteren da morte da burra. No presente testamento é unha recomendación dunha veciña.
 |
| Congostro. Setembro do 1996. Sacando o estrume da corte. |
Como estamos no entroido
unhas festa tan invernal
falamos da burra do Brea
que non lle pareza mal.
Hola Sr. Brea!
A que xogamos, os dados ou o parchis?
ou millor miramos as noticias,
ue veñen hoxe no pais?
Subindo por San Miguel
na entrada desta grande ciudad
está a familia do Brea
que moi disgustada está.
Na primavera pasada a burra púxose mal
medráronlle os cascos, hincharonlle as tripas
e morreu a moi famosa burra
sen acordar o carnaval.
A burra era moi xeitosa
non era nada alocada
solo en cierta ocasión
sein que nadie se enterse
apareceulle preñada.
Para que a burra non sufrise
non a levaba a ferraña
arreaba cos feixes o Bres
e a burrica na cabaña.
Carmen querialle moito
e coidaba ben coidada
según dixo Vicenta, lavalle as orellas
e hasta os dentes lle limpaba.
A mañá ás nove e media
dáballe unha auguiña quente
e a unha, antes da comida
dáballe unha fariña cunhas pingas
de augardente.
Entrou Manolo o curral
decindo; Hai Carmen, a miña Carmiña!
a burra de salud pouca goza
trai ese xarabe que trouxo Enriqueta
de Zaragoza.
Chegou Conchita de Ourense
correndo e decindo:
ca autopsia non hai problema
xa falei co forense.
Mais tarde chegou Maria Dolores
viña a muller toda disgustada,
Que recuerdo me deixou a burra?
será o albardón ou será a cabezada.
Estando a burra difunta
apareceu Pepe Ogando
chegou caido do cielo
pa axudar a botala o carro.
Subín Benita de Santandré
apoiada no pau dun toxo
pa que non cheire mal a burra
enterrámola no barroso.
Subiu rápido Francisca de Santrandé
chorando desde o salgeuiriño
pa pedirlle a piel a Carmen
pra facer un abriguiño.
Díxolle a súa sobriña Concha
tu sempre andas dando a alborada
pídelle as tripas a burra
pra facer unha callada.
Antes de todo esto díxolle Carmen a Manolo
E millor ir avisando os veciños
como a carne vai ser pouca
vaille repartinto o fuciño!.
 |
| Congostro. Aira da Moa. |
Enterouse Maruja a de Clarita
unha rapaza estudiada e lista
co asunto da dentamia non teñades problema
daimo a min que estudiei para dentista.
Soupo o tío José Braulio
e mandou ala todo disgustado
quero facer unha brocha de afeitar
por favor deixaime o rabo!.
O seu cuñado Celso de Reboreda
home iste moi divertido
pediulle o sarrizo da burra
para facer un tiroliro.
Eduardo e Francisca
chegaron alá con todo apuro
mentras non compredes burra
deixamosvos o noso burro.
A noticia tamén chegou onda Benito e Clarita
que subiron por ahí arriba a paso lento
se non tendes sitio na Brea
levámola nos para a Plaza do Axuntamento.
Por medio do teléfono chamaron a Florita
e con esta noticia agarrou unha pesadilla
non lle encargou outra cousa as primas
que lle gardaran os cascos para facer
unhas zapatillas.
No medio de este entroido
e desta moi grande algarabía
quixeronlle examinar o cerebro da burra
e déronllo a José Antonio do Revira
que estudiou Psicoloxía.
La burra murió de joven
no llegó a ser abuela
aunque Rosita la de Angelita
quiso aprenderla a reir como
ella en Venezuela.
Como o Brea ten tres mozas
e queren ser costureiras
cas costeliñas da burra
van facer unhas tiseiras.
A máis novas das tres irmás
que ela é a máis coqueta
cando a burra suspirou
despediuse de Enriqueta.
As mozas do pueblo
miraban o Brea de lado
como a burra non se pintaba
ise era un recuerdo moi apropiado.
Cando a burra morreu
bateu ca cabeza no chao
como é cousa que non se derrama
mandáronlla ás rapazas de Manolo e Felisa
pa que a comeran en Bilbao.
Enterouse a Rosa Braulia
que a Carmen lle é tía
Ai Carmen miña Carmiña
esto había que calar o pico
que a desgracia xa pasou
dame as orellas da burra
pa facer un abanico.
Como esto é unha desgracia
e a burra xa non ten cura
dámolle a lengua da burra
a Carliño do señor Rúa.
Estando lendo o testamento
chegou o home de Lina
Eu, tal cousa nunca vin
daime a vexiga da burra
para inflala en Verín.
 |
| Roda de carro en Santo André. |
Chegou a Concha de Vicenta
que a Manolo lle é afillada
A burra tiña bos xamós
quixeronnnos vender no Porriño
deronllos a José Primitivo
por aquelo de veciño.
A burra orneaba ben
orneaba que era unha delicia
deixanlle de recordo
a garganta de Felicia.
A burra orneaba como unha sirena
tamén facía o contrabaixo
Felicia non lle gustou
por eso escapou pra baixo.
O home da Concha de Santrandé
é moi formal
deronlle os tetos da burra
que non lle pareza mal.
Como o Brea é matachín
dividiu a carne da burra en trozos
meteu os osos na nevera
pra repartirllos os mozos.
A burra tiña as uñas grades
cousa que é sin razón
a última vez que llas cortou
arrendondoullas Manolo Cardón.
Despedimos a burra do Brea
esta foi unha grande historia
que Dios a teña no ceo
eternamente na gloria.
E como a carne da burra era moi boa
non se come con polenta
este foi, o primeiro testamento
da década dos noventa.
 |
| Vello candil en Santo André. |
