PANTALLA DE JOSÉ MANUEL LORENZO RODRÍGUEZ FEITA POLO SEU PADRIÑO RAFAEL LASO LOSADA.

O Nadal é unha época moi axeitada para falar de Pantallas e de Entroido con veciños que son entroideiros pero que residen fora da vila. Tiñamos falado José Manuel e máis anteriormente desta Pantalla e incluso xa me adiantara unhas fotos. Quedamos no nadal do ano 2024 para vernos e poder estudar e disfrutar desta Pantalla.

Interésame esta Pantalla porque é unha nova vía dunha familia de artesáns que tiveron na rúa bastantes Pantallas. De Rafael Laso Losada aprendeu a facer Patallas Celso Lorenzo que é o pai de José Manuel Lorenzo. Tamén un irmao de Celso Lorenzo, o Sindo, fixo Pantallas. Un dos meus compañeiros de toda a vida sempre levou unha Pantalla do Sindo porque é sobriño del.

Recordo que cando rapaces o fillo de Rafael Laso Losada, Rafael Laso Lorenzo, saiu na nosa cuadrilla. (Rafael Laso Lorenzo é un escritor limiao que centra algunas das súas obras no entorno da Lagoa de Antela e sempre ten presente a Limia e Xinzo nos seus escritos).

A PANTALLA.

O perímetro da cara é de 28 cm. Da fronte ao queixo ten 21 cm.

A BARBA.

Nace debaixo das orellas. A barba é de cor negra. Ten unha patilla a cada lado da cara e co queixo queda completa a barba. As patillas e o queixo están unidas por correas.

PATILLA DEREITA.

Ten un longo de 7 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3 cm. A parte estreita do queixo ten 1,50 cm. A correa mide de longo 1,70 cm. e de alto 1,70 cm.

PATILLA ESQUERDA.

A correa mide de longo 1,50 cm. e de alto 1,40 cm. A patilla ten un longo de 6,40 cm. A parte máis alta ata o floco mide 2,80 cm. Ata a orella ten unha correa que mide de longo 0,70 cm. e de alto 0,90 cm.

O QUEIXO.

De alto dende o floco ten 3,30 cm. De longo mide 7,40 cm. A barba está a 3,30 cm da boca.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e ten de longa con pintura 6,60 cm. A abertura máxima é de 1 cm. O ancho do labio superior é de 1 cm. e do labio inferior é de 1,10 cm. O burato da boca ten de 0,20 cm. de alto e de longo mide 5 cm. A distancia ao floco é de 6,50 cm. Ata o fondo do papo mide 9,10 cm.

O BIGOTE.

O bigote está pintado de cor negro. Na parte central é máis ancho e remata en punta cara os dous lados. É recto e non cobre todo o ancho da boca.

De punta a punta o bigote mide 5,90 cm. A medida máis ancha é de 0,30 cm.

OS COLORETES. 

Os colorentes son vermellos. Teñen de diámetro 1,40 cm. A separación entre eles é de 4,10 cm. A separación da base do nariz do colorete dereito de 1,40 cm. e do ollo está a 1,10 cm. No colorete esquerdo a separación da base do nariz é de 1,50 cm. e do ollo está a 1,40 cm.

O NARIZ.

O nariz é triangular dun só burato. De longo mide 2,90 cm. De alta mide 1,30 cm. ata a base. De ancha mide 2,30 cm. O burato ten de ancho 1,10 cm. e de alto mide 0,40 cm. O grosor do feltro e do papel é de 0,70 cm. Ten pintado de vermello a parte inferior e a pintura non sobresae cara fóra. 

OS OLLOS.

O ollo dereito mide de longo con pintura 4,80 cm. De alto mide 3 cm. coa pálpebra de arriba. O burato mide de longo 3,60 cm. e de alto mide 2 cm. O ancho da pálpebra de arriba é de 0,80 cm. con 30 pestanas negras. O ancho da parte de abaixo é de 0,80 cm. con 12 pestanas negras.

O ollo esquerdo mide de longo 4,50 cm. De alto mide 3 cm. coa pálpebra de arriba. O burato mide de longo 3,50 cm. e de alto mide 2,10 cm. O ancho da pálpebra de arriba é de 0,70 cm. con 21 pestanas negras. O ancho da parte de abaixo é de 0,80 cm. con 10 pestanas negras.

AS CELLAS.

Non ten cellas.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de feltro.

Os orellas teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

O corno ten o rizo tradicional.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata ao trapo debaixo das orellas mide 29,50 cm.

O longo do faldón dende debaixo das orellas é de 14 cm.

O ancho da parte media dende á punta do rizo son 34 cm.

O rizo mide de ancho 7 cm. e de alto 8,50 cm. 

O borde é de cor dourado de 0,70 cm. de ancha. A parte de atrás das orellas ten 0,90 cm. de ancho. No faldón, onde o trapo, mide entre os 1,80 cm. e os 3,40 cm. O corte mide de ancho 18 cm. ata a punta. No triángulo por riba da cara ten de ancho 1 cm.

O LADO DEREITO E O LADO ESQUERDO.

Tanto o lado dereito como o esquerdo son iguais. Sobre fondo negro temos unha fita de puntiños que rodea todo o perímetro da Pantalla por dentro do borde. A serie de cores é: vermello-prateado-amarelo.

Á esquerda temos unha L formada por figuras xeométricas rodeadas e as veces separadas por puntiños brancos. Empezando pola parte de arriba temos:

Figura amarela que ten de alta 2,80 cm. e de ancha ten 2,70 cm.
Figura azul que ten de alta 4,80 cm. e de ancha ten 3 cm.
Figura amarela que ten de alta 4,90 cm. e de ancha ten 3,60 cm.
Figura vermella que ten de alta 5,10 cm e de ancha ten 6,30 cm.
Figura amarela que ten de alta 3,30 cm. e de ancha ten 4,40 cm.
Figura rosa que ten de alta 2,40 cm. e de ancha ten 2,60 cm. e que sae da amarela.

A figura principal é o deseño dun helmo dunha armadura. É de cor prateado, dourado, azul, branco e malva con catro penachos de cores: vermello con prateado, rosa con gris, rosa con dourado e azul con prateado. A figura do helmo mide 10,40 cm. de alto e 6,10 cm. de ancho. 

Temos outra L formada por figuras xeométricasa que tamén están rodeadas por puntiños brancos. Empezando de esquerda a dereita temos:

Figura amarela que ten de alta 2,80 cm. e de ancha ten 2,70 cm.
Figura rosa que ten de alta 2,40 cm. e de ancha ten 2,80 cm.
Figura amarela que ten de alta 3,20 cm. e de ancha ten 4,20 cm.
Figura vermella que ten de alta 6,20 cm e de ancha ten 4,80 cm.
Figura amarela que ten de alta 3,60 cm. e de ancha ten 4,70 cm.
Figura azul clara con rosa que ten de alta 2,80 cm. e de ancha ten 4,30 cm.
Figura azul con branco que ten de alta 1 cm. e de ancha ten 3,40 cm. 
Figura amarela que ten de alta 3,50 cm. e de ancha ten 3,20 cm. 

No medio do rizo ten un círculo feito con 9 puntiños azuis e un punto central tamén azul.

O triángulo por riba da cara ten de base 7 cm. e de lado 14 cm. Ten puntiños de cores coa seguinte serie empezando por arriba:

O TRAPO.

O trapo é de cor vermello. De longo mide 40 cm. e de ancho 62 cm. O picado está composto por 7 pares de triángulos en vertical. De base teñen entre os 2,80 cm. e os 2,20 cm. De lado teñen entre os 2,10 cm. e os 1,90 cm.

O FLOCO.

O floco mide 31 cm. ao redor da cara. De longo mide 19 cm. É de cor negro. Dende a parte de arriba de floco ata o fondo do papo ten 2,40 cm.

Ten a data na parte interior do corno: 1983. Foi remozada ao comezo dos anos noventa do século pasado por Celso Lorenzo.

A Pantalla pesa 657 gr.

Cara por dentro cos cortes do sombreiro.

O corte por dentro.

José Manuel Lorenzo Rodríguez de neno coa Pantalla feita polo seu padriño.

José Manuel Lorenzo co seu padriño Rafael Laso Losada, Rafael Laso Lorenzo e un familiar.

Rafael Laso o primeiro de pé pola dereita.

Quero agradecerlle a José Manuel Lorenzo o préstamo da Pantalla para poder medila e que forme parte do meu persoal inventario de Pantallas. Deséxolle que conserve a paixón polo Entroido de Xinzo de Limia e que disfrute moitos anos do privilexio de ser Pantalla.

Quero agradecerlle tamén ao seu pai os anos que estivo facendo Pantallas empregando o método tradicional e que permitiu que moitas persoas puideran ter unha Pantalla. 

PANTALLA DE JULIO VILLARINO "REMOZADA" NO ANO 1994. A PANTALLA É DA SÚA SOBRIÑA MARI VILLARINO.

Julio Villarino é unha das persoas de referencia cando se fala da elaboración de Pantallas. Mantivo a tradición e ensinou a varias xeracións a facer a nosa máscara que é única no mundo. Non só trasmitou como se debe facer a máscara, tamén inculcou que a máscara hai que facela con respecto e unha vez na rúa temos que levala cumprindo o rol que ten e facendo o que debe facer unha Pantalla, que todxs coñecemxs pero que moitxs están empeñadxs en modificar rachando co que nos ensinaron os nosos maiores. 

Nos anos setenta do século pasado axudou a que a Pantalla non desaparecese trasmitíndolle a un grupo de mozos, que querían ter as súas propias Pantallas, o que sabía e participou en varios obradoiros organizados polo Concello de Xinzo de Limia. 

O seu corte do sombreiro para a cara e a forma do corno son únicos e considéranse os máis tradicionais.

Para min é un auténtico pracer ter nas miñas mans unha Pantalla feita por Julio Villarino, longamente agardado, que inda que foi arranxada, e sin concordar co criterio de restauración, segue a ser unha Pantalla feita por Julio Villarino.

Dende estas páxinas o meu agradecemento e recoñecemento ao seu traballo e dedicación, que sirva tamén de homenaxe a todas as persoas que continuaron a facer Pantallas seguindo as súas ensinanzas.

Pantalla de Julio Villarino.

A PANTALLA.

O perímetro da cara é de 32 cm. Da fronte ao quixo ten 22 cm. De groso no contorno do queixo ten 1 cm.

A BARBA.

Nace da parte de abaixo das orellas. A barba é de cor negra. Ten unha ondulación a cada lado da cara. No queixo ten unha ondulación. Non é a típica barba do Julio pero vamos a describila.

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 7,40 cm. A parte máis alta mide 7,40 cm.  A parte máis estreita onda o queixo mide 5 cm. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un longo de 7,80 cm. A parte máis alta ata o floco mide 7,60 cm. A parte máis estreita onda o queixo mide 5 cm.

BARBA DO QUEIXO.

De alto mide 7,70 cm. De longo mide 9,70 cm.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e non sobresaen os labios. Ten de longa 7,30 cm. A anchura na abertura máxima é de 1,40 cm. O ancho do labio superior é de 1,90 cm. e do labio inferior é de 1,50 cm. O ancho do burato é de 0,50 cm. e de longo ten 5 cm. A distancia da boca á barba é de 0,60 cm. e ao fondo do sombreiro da cara é de 8,30 cm. 

O BIGOTE.

O bigote está pintado de negro. Está revirado cara arriba.

O lado dereito mide 3 cm. de longo e 0,30 cm. de ancho.

O lado esquerdo mide 3,20 cm. e 0,30 cm. de ancho.

De punta a punta mide 6,50 cm.

Está colocado a 0,50 cm. da boca.

OS COLORETES.

Os colorentes son vermellos. Teñen un diámetro de 1,50 cm. A separación entre eles é de 5,50 cm. 

O NARIZ.

O nariz é triangular dun só burato. De longo mide 3,40 cm. De alta mide 2,60 cm. ata a base. De ancha mide 3,90 cm. coa pintura. O burato ten de ancho 1,50 cm. e de alto mide 1,80 cm. O grosor do feltro e do papel é de 0,90 cm. Ten pintado de vermello a parte inferior. 

OS OLLOS.

Os ollos son diferentes aos que temos visto ata o de agora.

O ollo dereito mide de longo 4 cm. De alto mide 3,10 cm. O ancho da parte de arriba é de 1,10 cm. O ancho da parte de abaixo é de 0,50 cm. Non ten pestanas.

O ollo esquerdo mide de longo 4,30 cm. De alto mide 3,10 cm. O ancho da parte de arriba é de 1,10 cm. O ancho da parte de abaixo é de 0,50 cm. Non ten pestanas.

O ollo esquerdo ten un golpe considerable. Inda así encántanme os ollos desta Pantalla.

AS CELLAS.

Son de cor negras. Están pintadas por todo o bordo da parte superior do ollo.

A cella dereita mide de longo 8 cm. e de ancha ten 0,30 cm. 

A cella esquerda mide de longo 8,50 cm. e de ancha 0,20 cm.

A separación do ollo é de 0,70 cm.

AS ORELLAS.

Están feitas de feltro.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

O corno ten o rizo pequeno como o fixo sempre Julio Villarino.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 34 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 24 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 33 cm.

O rizo mide de ancho 9 cm. e de alto 15 cm. 

A parte de atrás está pechada cun casi trapecio invertido que está moi ben rematado. De lado mide 11,70 cm. O lado máis longo mide 7,20 cm. e o máis curto mide 4 cm.

Parte de atrás do corno con remate.

O borde é de cor dourado. Mide de media 1,30 cm. e na parte de atrás por riba do trapo mide 3,60 cm. Na esquerda onde arranca cara a orella mide 3,20 cm. Coa orella 5 cm. e 3 cm. detrás da orella.

O Triángulo que está por riba da cara mide 7 cm. de base e 10 cm. de alto.

Lado dereito.

LADO DEREITO.

Inda que foi repintada, sabemos por Mari que os debuxos foron respectados.

Sobre un fondo negro temos dúas estrelas de oito puntas e unha lúa.

A estrela que está na zona inferior é de cor azul con todo o bordo de cor dourado. De punta a punta ten 10,50 cm. de media.

A estrela que está por riba é de cor verde con todo o bordo de cor dourado. De punta a punta ten 11,20 cm. de media.

A lúa é azul co bordo en dourado. De punta a punta ten 6 cm. e de ancho máximo 2,30 cm.

No fondo do firmamento pintas brancas, vermellas e douradas.

Lado esquerdo.

LADO ESQUERDO.

Sobre un fondo negro temos dúas estrelas de oito puntas e unha lúa.

A estrela que está na zona inferior é de cor verde con todo o bordo de cor dourado. De punta a punta ten 10,50 cm. de media.

A estrela que está por riba é de cor azul con todo o bordo de cor dourado. De punta a punta ten 11,20 cm. de media.

A lúa é de cor verde co bordo en dourado. De punta a punta ten 6 cm. e de ancho máximo 2,30 cm.

No fondo do firmamento pintas brancas, vermellas e douradas.

Trapo da Pantalla.

O TRAPO.

O trapo é de cor azul. De alto ten 54 cm. e de ancho 84 cm. Ten uns rombos moi grandes de 3 cm. de alto e 3 cm. de largo. Os rombos repítense en sete columnas de dous en dous. Catro series de dous están colocados baixos e tres series de dous van máis altos.

O FLOCO.

O floco é dourado. Mide 36 cm. De longo mide 6 cm.

A pantalla pesa 1.041 gr.

Ano da restauración.

Moitas gracias a Mari Villarino por ter a Pantalla tan ben cornservada e coidada. Gracias por deixarnos a Pantalla para disfrutar dela. Unha Pantalla con anos e con anos de uso é un tesouro. E cos ollos que máis me gustan das Pantallas que levo estudado.

Como sempre gracias aos meus compañeiros de A Palleira do Gude.

Julio Villarino.

A PANTALLA DE JULIO SANTANA FEITA POLO JOSE ANTONIO MARTÍNEZ (CUCO)

Julio Santana é un home de Entroido. Eu recordoo de toda a vida na comisión do Entroido de Xinzo de Limia. Acompañaba á Banda ou á Charanga percorrendo a Vila, con gabardina e sombreiro). Sempre ao carón das olas o Domingo de Oleiro. 

O José Antonio Cuco ven dunha familia entroideira. Hai fotos do seu pai, o Pepe Cuco, coa Pantalla. Amigo do meu pai e que sempre me decía sendo eu pequeno no seu bar: "Pepe, Peñino mazás coma puños e collóns coma bruños". Inolvidable a Saínza na que fomos no remolque do tractor polas pistas do río. 

A miña primeira Pantalla fíxoa o seu irmao Lulo. Moita ilusión me fixo e moito troulei con ela. Non recordo se era bonita ou fea, antes non se miraba iso, só eras dos que tiña Pantalla ou dos que non.

Pantalla do Jose Cuco.

A PANTALLA.

O perímetro da cara é de 33 cm. Da fronte ao quiexo hai 24 cm.

A BARBA.

Nace da parte de abaixo das orellas. A barba é de cor negra. Ten unha ondulación a cada lado da cara e un central. 

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 10 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3,70 cm. A parte estreita do queixo non se ve ben pola pel. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un longo de 10 cm. A parte máis alta ata o floco mide 2,20 cm. A parte estreita do queixo non se ve ben pola pel.

BARBA DO QUEIXO.

De alto dende o floco ten 3,70 cm. De longo mide 8,20 cm. 

A BOCA.

A boca é de cor vermella e non sobresaen os labios. Ten de longa 8,50 cm. A anchura na abertura máxima é de 1,20 cm. O ancho do labio superior é de 1 cm. e do labio inferior é de 1,80 cm. O ancho do burato é de 0,50 cm. e de longo ten 6 cm. A distancia á barba é de 1,10 cm. Ata o fondo do sombreiro é de 10 cm.

O BIGOTE.

É un pau recto e redondo de 8,30 cm de longo e 0,50 cm de groso. Está pintado de negro

Está colocado a 0,60 cm. da boca e a 0,40 cm. do nariz.

OS COLORETES.

Os colorentes son vermellos. Teñen un diámetro de 1 cm. A separación entre eles é de 6,70 cm. 

O NARIZ.

O nariz non é a típica triangular e ten dous buratos pintados de vermello e ten tabique. Cada burato mide 2 cm. O burato dereito mide 2 cm. e o burato esquerdo mide 2,10 cm. De ancho tanto o dereito como o esquerdo miden 1,40 cm.  O nariz mide de longo 6 cm. De alta mide 2,80 cm. ata a base. De ancha mide 4,60 cm.  

OS OLLOS.    

Os ollos están pintados de vermello por dentro e non sobresae a pintura cara fóra.                                                                        

O ollo dereito mide de longo 3,60 cm. De alto mide 2,40 cm. O ancho da parte de arriba é de 0,30 cm. O ancho da parte de abaixo é de 0,20 cm. Non ten pestanas.

O ollo esquerdo mide de longo 3,40 cm. De alto mide 2,50 cm. O ancho da parte de arriba é de 0,30 cm. O ancho da parte de abaixo é de 0,30 cm. Non ten pestanas.

Lateral esquerdo.

AS CELLAS.

Son de cor negra. Están pintadas por todo o bordo da parte superior do ollo.

A cella dereita mide de longo 6,50 cm. e de ancha 0,20 cm.

A cella esquerda mide de longo 7 cm. e de ancha 0,20 cm.

As cellas están a 0,90 cm. dos ollos e a 2 cm. da orella.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de fieltro e son macizas na punta e vanse separando do corno segundo vai descendendo.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 31 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas ten 24 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo ten 36 cm.

O rizo mide de ancho 9 cm. e de alto 15 cm. 

A fita do borde é dourada en todo o controno de entre 0,70 cm. e 0,80 cm. de ancho por cada lado. Na parte do trapo mide 3 cm. e onde fai a curva na parte de atrá do corno ten 6,20 cm. Detrás das orella mide sobre 3,50 cm. O triángulo por riba da cara é de cor azul e ten 21 pintas brancas. Mide 9,60 cm. de lado e de base ten 5 cm.

Lado dereito.

LADO DEREITO.

Sobre fondo azul vemos o motivo principal que é o sol e a lúa formando un todo. O diámetro en horizontal é de 12 cm. e en vertical é de 11,30 cm. Os dous teñen rostro. A lúa é de cor azul e branca. De punta a punta mide 9 cm. O ancho máximo incluído o nariz é de 5,30 cm.

Por riba do ollo ten unha cella con dúas líneas oblicuas. A de arriba mide do lado dereito 0,90 cm. e do lado esquerdo 1,70 cm. A que está por debaixo o lado dereito mide 0,50 cm. e os esquerdo mide 1,40 cm. que crea o espazo con 16 pintas que son os pelos das cellas e tamén é a parte de arriba do ollo. O ollo, que é unha pinta negra, ten de diámetro de 0,70 cm. A liña debaixo do ollo mide 2,20 cm. O nariz ten de ancho 1 cm. A liña vertical que está ao carón da boca mide 3,70 cm. 

A lúa ten pola esquerda 4 nuves que de arriba a abaixo miden:

1ª ten de alto 1,30 cm. e de ancho 1 cm.

2ª ten de alto 1 cm. e de ancho 1,30 cm.

3ª ten de alto 1,60 cm. e de ancho 1,60 cm.

4ª ten de alto 1,90 cm. e de ancho 1,80 cm.

Debaixo da lúa tamén temos tres nuves que están unhas ao carón das outras e miden:

1ª ten de alto 1,10 cm. e de ancho 1,70 cm.

2ª ten de alto 1,70 cm. e de ancho 1,70 cm.

3ª ten de alto 2,20 cm. e de ancho 1,40 cm.

O sol é de cor vermello, amarelo, laranxa e verde. Os ollos son vermellos e a meniña do ollo de cor negra. Debaixo do ollo esquerdo ten tonos verdes e amarelos.

A cella dereita ten de longo 4,50 cm. A separación entre as liñas é de entre os 0,50 cm. e os 0,40 cm. A pálpebra superior do ollo esquerdo ten de longo 2,80 cm. a de arriba e 2,60 cm. a de abaixo. O diámetro do ollo é de 1,20 e a meniña do ollo mide 0,30 cm. de diámetro. 

A cella esquerda ten de longo 4,30 cm. A separación entre as liñas é de entre os 0,50 cm. e os 0,40 cm. A pálpebra superior do ollo esquerdo ten de longo 3,50 cm. a de arriba e 2,90 cm. a de abaixo. O diámetro do ollo é de 1,10 cm. e a meniña do ollo mide 0,20 cm. de diámetro.

O nariz mide de ancha 1,50 cm. A liña curba que está a dereita mide 2,40 cm. A boca mide de ancha 2,50 cm. e de alta  mide entre os 0,60 cm. 0,70 cm. e 1 cm. A liña do papo mide 0,70 cm.

O sol ten 18 raios da mesma cor do sol. As medidas son as seguintes:

Máis ou menos na metade do conxunto do sol e da lúa temos un pano da cabeza dos que pon a Pantalla no pescozo de cor vermello. O lado de arriba ten 26,40 cm. o da dereita ten 18,50 cm. e o da esquerda ten 20,50 cm. Nas esquinas de abaixo do pano da cabeza aparecen o nome de dúas persoas. Á esquerda o nome do propietario da Pantalla que é o JULIO. Aparece pintado de branco e mide 1,80 cm. de longo por 0,30 cm. de alto. Á dereita aparece a persoa que fixo a Pantalla CUCO tamén en branco e mide 1,60 cm. de longo e 0,30 cm. de alto.

Debaixo do pano da cabeza, a esquerda, temos unha estrela cun botón central de 8 puntas e con puntas intermedias. É de cor branca e de punta a punta mide entre os 3 cm. e os 3,30 cm. Un pouco máis arriba outra estrela branca difusa de 1,80 cm. a 1,90 cm. de punta a punta. Por riba da lúa e do sol unha estrela branca de seis puntas  de 3 cm. de media de punta a punta. No rizo ten unha estrela de 8 puntas branca. Entre cada punta branca, saen outras dúas de 4 puntas de cor vermella e amarela. Algunha das amarelas teñen cor vermella por riba.

Para encher o firmamento aparecen 19 pequenas estrelas fugaces de entre 1 cm. e 1,50 cm. e algunha coa cola de cor vermella. Completa o conxunto sobre 100 puntiños de cor amarelo.

Lado esquerdo.

LADO ESQUERDO.

Sobre fondo azul na parte de abaixo e a cada lado aparecen 2 planetas. O da dereita é de cor azul e está pintado por riba de cor negra. Ten un diámetro de 8,70 cm. A parte de abaixo está oculta pola fita do inferior do corno. Xusto neste espazo aparece o nove do propietario da Pantalla, JULIO en vermello con 2 cm. de longo por 0,40 cm. de alto. Debaixo do nome hai un triángulo feito con puntiños onde o lado de arriba mide 2 cm. o lado da dereita 1,40 cm. e o da esquerda 1,30 cm.

No medio dos planetas temos unha estrela de 8 puntas. É de cor vermella e ten entre os 3,60 cm. e os 4,10 cm. de lado.

O planeta da esquerda ten tonos verdes, que é a cor predominante, negros, vermellos e amarelos. De diámetro ten 8,10 cm. Na parte inferior, na fita dourada do corno, aparece o nome da persoa que fixo a Pantalla, CUCO, en cor vermella de 2 cm. de longo e 0,40 cm. de alto. Por debaixo do nome tres pintas vermellas. Debaixo destas, dúas pintas vermellas.

Por riba do planeta da dereita temos unha estrela de 8 puntas de cor azul feita de puntiños de entre 5,70 cm. e 6 cm. de lado.

Por riba desta estrela temos outra estrela de cinco puntas de cor azul e negra. O lado superior mide 3,70 cm. o lado da dereita mide 4,10 cm. e o lado da esquerda mide 4,10 cm.

Por riba do planeta da esquerda temos unha estrela de 16 lados de 4 cm. de media. O lado do centro de arriba é amarelo e se collemos este como referncia e cara a dereita temos a seguinte secuencia: amarelo, vermello, branco, vermello, amarelo, vermello, branco, vermello, amarelo, vermello, branco, vermello, amarelo, vermello, branco e vermello.

Entre estas dúas estrelas e cara arriba temos unha estrela azul de puntiños que ten de lado entre os 4,40 cm. e os 4,30 cm.

Máis arriba á esquerda temos unha lúa branca de 3,50 cm. de diámetro e que mide de punta a punta 2,30 cm. De ancho máximo ten 0,70 cm. Dentro aparece a data de 2017 en vermello con 2 cm. de longo e 0,60 cm. de alto e que temos que supoñer que é a data na que se fixo a Pantalla. 

Cara o rizo aparece unha estrela de puntiños de cor vermella de entre os 4,30 cm. e os 5,20 cm. de lado.

No rizo unha estrela de 5 puntas de cor amarelo, como predominante, verde e vermello. O lado superior mide 3,80 cm. o lado da dereita 4 cm. e o lado da esquerda 4,10 cm.

Aparecen 25 pequenas estrelas fugaces de cor branco de entre 1,20 cm. e 1,60 cm. de altas. Para formar o firmamento hai puntiños brancos.

O TRAPO.

É de cor dourado de 49 cm. de alto e 56 cm. de ancho. Polos laterais ten forma aserrada e no fondo ten uns picos de 4,50 cm. de alto. O picado está feito con rombos de 0,60 cm. de lado e presenta a seguinte serie en vertical: 3-1-5 (central)-1-3.

Lateral dereito.

A PEL.

Esta Pantalla non ten floco ten unha pel. Sempre se falou que en tempos as Pantallas levaban unha pel de coello no fondo da barba. Nas fotos que se teñen poucas aparecen con pel. Supoño que o curar a pel, mantela adecuadamente sen que se esnaque e o traballo de mudala cando fose necesario fixo que o floco collese forza e quedase definitivamente implantado.

A pel sae por debaixo das orellas e está doblada pola metade e mide 38 cm. de longa e 6 cm. de ancha.

Cara por dentro.

Por dentro podemos ver os anacos de feltro que compoñen a cara. O triángulo por riba da cara está feito de papeis superpostos.

Papel no bordo do corno por dentro.

No interior do corno e por todo o bordo hai un churro de papel reforzando a unión.Tamén ten reforzos no corno nos laterais inferiores que miden 12 cm. de anchos.

A Pantalla pesa 642 gr.

 

José Antonio Cuco a esquerda co seu irmao Geno.

Grupo de Pantallas de Xinzo de Limia. José Antonio Cuco é o segundo agachado pola esquerda.

Gracias a Julio por deixarme a Pantalla. 

Julio Santana coa súa Pantalla.

A PANTALLA DO PEPE CALLEJA. OBRADOIRO DO SANTI E AURORA 2021-2022.

Os de Xinzo querémoslle moito a Pantalla propia. É algo moi serio. A Pantalla non se presta, revísase e arránxase meses antes de usala para que estea nas mellores condicións. Para o conxunto do traxe e máscara non se permiten burlas e moito menos desprezo. En tempos, os cintos mediron as costas de máis dun que se pasou denigrando a unha Pantalla. Pero existen outras formas de denigrar unha Pantalla: vestir inadecuadamente, non saber o que fai unha Pantalla, non respetar o traxe tirándose polo chan, poñela como un "disfraz" sen máis. Non sentir a transformación de pasar a ser unha entidade distinta, cun comportamento diferente, e como non decilo, único no mundo. Se non se sinte iso, a persoa que leva a Pantalla non é unha Pantalla e o peor de todo, tendo a posibilidade de ser Pantalla, non o é. Non saben o que se perden. Non costa nada mirar para os maiores, falar con eles e que conten como se vive a máscara desde dentro. 

Quen aprende a respectar a Pantalla aprende a respectaraste a si mesmo.

A miña Pantalla sae do curso que Santi e Aurora fixeron no ano 2021-2022 e trouleou no entrodio 2022. A Pantalla foi feita polo Santi e pintada pola Aurora porque o meu traballo foi empapelar e encher de pintura onde o precisaba. Ben se nota porque o acabado das do Santi é perfecto e a miña cos seus defectos, non o é. (Dito de paso tampouco quixen nin quero correxir nada para que se note que está feita a man por min) así e todo... quérolle pola vida porque é a miña. Está colgada na sala da casa todo o ano e véxoa a diario.

A PANTALLA.

O perímetro da cara é de 34 cm. Da fronte ao quiexo hai 20 cm.

A BARBA.

Nace da parte de abaixo das orellas. A barba é de cor negra. Ten unha ondulación a cada lado da cara. No queixo ten unha ondulación. Escollín o modelo de barba máis tradicional.

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 7,50 cm. A parte máis alta ata o floco mide 4 cm. Despois ven un tramo liso de 3,50 cm. de longo e 0,50 cm. de alto. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un longo de 6,60 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3,50 cm. Ten igualmente un tramo de 3,50 cm. de longo e 0,50 cm. de alto.

BARBA DO QUEIXO.

De alto dende o floco ten 4,60 cm. De longo mide 7,50 cm.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e non sobresaen os labios. Ten de longa 7,40 cm. A anchura na abertura máxima é de 1,50 cm. O ancho do labio superior é de 1,30 cm. e do labio inferior é de 0,80 cm. O ancho do burato é de 0,50 cm. e de longo ten 5,90 cm. A distancia á barba é de 2,40 cm. Ata o fondo do sombreiro é de 8 cm.

O BIGOTE.

O bigote é de madeira dunha soa peza. Está pintado de negro e revirado cara arriba.

Mide de longo 7,20 cm. e de groso ten 0,50 cm.

Está colocado a 0,70 cm. da boca.

OS COLORETES.

Os colorentes son dun vermello máis alaranxado. Teñen un diámetro de 1,20 cm. A separación entre eles é de 5,10 cm. 

O NARIZ.

O nariz non é triangular e ten dous buratos pintados de vermello e ten tabique. Cada burato mide 1,20 cm. de alto e 0,60 cm. de ancho. O nariz mide de longo 4,20 cm. De alta mide 2,50 cm. ata a base. De ancha mide 3,40 cm.  

OS OLLOS.                                                                                   

O ollo dereito mide de longo 3,70 cm. De alto mide 2,10 cm. O ancho da parte de arriba é de 1,10 cm. cara fóra remata en punta. Ten 10 pestanas negras na parte de arriba. O ancho da parte de abaixo é de 0,70 cm. con 7 pestanas negras.

O ollo esquerdo mide de longo 3,70 cm. De alto mide 2,20 cm. O ancho da parte de arriba é de 1 cm. cara fóra tamén remata en punta. Ten 10 pestanas negras na parte de arriba. O ancho da parte de abaixo é de 0,70 cm. con 7 pestanas negras.

AS CELLAS.

Son de cor negras. Son máis anchas cara a zona do nariz.

A cella dereita mide de longo 7,60 cm. e de ancha na do zona nariz 0,70 cm. no resto 0,40 cm. e na punta 0,10 cm.

A cella esquerda mide de longo 6,90 cm. e de ancha na zona do nariz 0,40 cm. no resto 0,40 cm. e na punta 0,05 cm.

Cara e corno unidos. faltan as orellas.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas coas abas do sombreiro.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

As orellas están separadas do corno. Na parte de arriba non seguen dereitas, fan unha pequena curva que as mete cara o rizo. A separación media das orellas do corno son 1,60 cm. 

Cos orellas acabadas de coser e de empapelar.

O CORNO.

O corno está feito en tamaño e forma polo modelo máis tradicional.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 26 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 25 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 33 cm.

O rizo mide de ancho 8 cm. e de alto 7 cm. 

A fita do borde é dourada en todo o controno de 0,50 cm. de ancho por cada lado. Na parte do trapo mide 0,70 cm. e onde fai a curva na parte de atrá do corno ten 1,12 cm. Detrás das orella mide sobre 1,50 cm. Continúa pola parte de atrás das orellas cun ancho de ata 1cm.

O triángulo por riba da cara que tamén é dourado mide 12 cm. de lado e de base ten 7 cm.

Por debaixo do trapo ten unha parte pintada de dourado que vai de máis a menos. Comeza nos 10 cm. e remata en punta. Na parte de atrás ten unha tea elástica para adaptar a Pantalla á cabeza das persoas. Para fixar a medida ten un fío que se pode apretar e axustar ao tamaño da cabeza.

Pola parte inferior do corno, na parte de dentro, ten un reforzo de cartón de 5,50 cm. que vai cosido. Xa teño comentado que o cartón bo era o que tiñan nas tiendas de telas, no que viñan envaladas as teas. No cocote da cabeza e para que sexa máis cómoda leva cosida unha boina. Este cosido como vai na metade do corno disimúlase subindo o trapo.

Lado dereito.

LADO DEREITO.

Sobre fondo negro aparece unha nebulosa central de cor azul que comeza na parte de abaixo do corno e chega ata o rizo. Ten tamén pequenas nebulosas de cor branco na parte de atrás ata o rizo.

O motivo pricipal é unha lúa branco azulada que ten 10,30 cm. de alta e de ancha máximo ten 3 cm.

Abaixo a esquerda temos unha estrela de 8 puntas coas cores branca e amarela de 4,30 cm. de media de punta a punta e o botón branco. 

Aparecen otras tres estrelas en ascendente. A que está detras da orella é amarela e branca co botón central amarelo e con 3,30 cm. de punta a punta.

A estrela que está a súa esquerda un pouco máis arriba é branca e amarala co botón central branco. Ten de lado de punta a punta 4,30 cm. Por último a estrela que está caseque no bordo é de cor azul e amarela co botón de cor azul. Ten de lado 3,40 cm. de punta a punta.

O firmamento está cheo de puntos de cor branco e cuns puntos de cor azul que representan planetas afastados.

Lado esquerdo.

LADO ESQUERDO.

Sobre fondo negro aparece unha nebulosa de cor vermella e por riba dela unha branca.

O motivo principal é un sol, podemos dicir un sol nacente porque non está completo. O sol é de cor vermello claro de 10 cm. de diámetro. Ten cinco raios de cor amarelo.

O raio que está na parte de arriba ten de longo 9,10 cm. ata sol e 1,70 cm. de ancho máximo.

O raio que está por debaixo ten de longo 8 cm. ata sol e 1,20 cm. de ancho máximo.

O raio do medio ten de longo 9,70 cm. de longo ata o sol e 2,30 cm. de ancho máximo.

O cuarto raio ten de longo 8,70 cm. de longo ata o sol e 1,30 cm. de ancho máximo.

O último dos raios ten 8 cm. de longo ata o sol e 1,10 cm. de ancho máximo.

Ten unha estrela no rizo de 8 puntas de cor amarela e branca co botón central de cor amarelo. As puntas de cor amarela teñen 5,50 cm. de lado a lado e as de cor branco teñen 4,80 cm. de lado a lado.

Aparecen pequenos puntos azuis que compoñen o firmamento. Temos 8 puntos amarelos de distinto tamaño simulando soles máis preto e máis lonxe. Tamén 4 puntos azuis grandes e 10 brancos de diferentes tamaños para que pareza un universo poblado de planetas.

O TRAPO.

O trapo é de cor vermella aserrado en todo o fondo con 45 cm. de alto e 75 cm. de ancho.

Ten 12 flores de catro pétados e algunha un botón cental. Os pétalos miden 1 cm. de longo e entre os 0,50 cm e os 0,60 cm. de alto.

No centro do trapo ten 3 flores en vertical e a cada lado 4 flores en parellas. Ademáis temos unha flor a cada lado nas esquinas a altura da flor que está máis arriba no grupo emparellado.

O picado é de Aurora Dacal.

O FLOCO.

O floco é dourado. Mide 35 cm ao redor da cara e métese por debaixo das orellas. De longo mide 14 cm.

Cara por dentro cos elementos comentados máis a almofada para o queixo

A Pantalla pesa 1.073 gr.

Fase de Pintado.

Fase de pintado máis abanzada.

Pintando os labios.

Gracias ao Santi e a Aurora por compartir comigo o que saben e os bos intres que pasamos xuntos falando de Pantallas e do entroido. Cantos recordos e anécdotas!

Un saúdo a todos os compañeiros e compañeiras de curso. Que disfurtemos das nosas Pantallas.

LUME!!! 

PANTALLA FEITA POLO CHELÍS. JOSE LUIS DIZ RODRIGUEZ.

Non era fácil ter unha Pantalla, valía diñeiro, non había quen as fixera e como vimos nun artigo anterior ata se roubaban os sombreiros para cumplir co soño de ser Pantalla. Neste caso a persoa que fixo a Pantalla recurriu ao cartón para facer integramente a máscara. E ata o cartón era difícil de conseguir, o mellor era o que viña coas telas que vendían nos comercios. No caso desta Pantalla o cartón é dunha coñecida marca de xabón para lavar a roupa. Non é o que manda a tradición pero penso que debo tratalo porque é historia da nosa máscara e porque Chelís fixo moitas Pantallas. Temos que poñernos naqueles anos e velo como unha anécdota. Na actualidade esta situación cambiou e non é preciso recurrir ao cartón para facer a cara.  

A Pantalla fíxoa o Chelís, Jose Luis Diz Rodríguez, da familia dos Valerianos.

A PANTALLA.

Pantalla do Chelís.

O perímetro da cara é de 29 cm. da fronte ao queixo ten 21 cm. A cara é de cor rosa. 

O que sobresae máis nesta Pantalla é que a cara está feita de cartón. Non se empregou un sombreiro. É testemuño da dificultade que existiu ao momento de conseguir unha Pantalla. Temos que velo naqueles anos, non se pode extrapolar aos nosos tempos.

A BARBA.

Nace da parte inferior das orellas. A barba é de cor negra. Ten tres ondulacións, dúas a cada lado da cara. No queixo ten unha ondulación central.

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 7,30 cm. A parte máis alta ata o floco mide 4,30 cm. A parte estreita do queixo ten 4,10 cm. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un longo de 6,50 cm. A parte máis alta ata o floco mide 5 cm. A parte estreita do queixo ten 4,70 cm.

BARBA DO QUEIXO.

De alto dende o floco ten 7,40 cm. De longo mide 8,70 cm.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e ten de longa 5,80 cm. A anchura na abertura máxima é de 2,50 cm. O ancho do labio superior é de 1 cm. e do labio inferior é de 1,10 cm. O ancho do burato é de 4 cm. e o alto do burato é de 1,10 cm. A distancia á barba é de 1,8 cm. 

O BIGOTE.

O bigote está pintado de cor negro. Está dividido en dous tramos. As puntas están cara arriba.

O lado dereito mide de longo 3,50 cm. A parte máis ancha mide 0,70 cm. Na punta ten 0,30 cm.

O lado esquerdo mide de longo 3,20 cm. A parte máis ancha mide 0,60 cm. Na punta ten 0,30 cm.

De punta a punta o bigote mide 7,40 cm.

OS COLORETES.

Os colorentes son vermellos e teñen un diámetro de 1,50 cm. A separación entre eles é de 7,60 cm.

Pantalla de Chelís.

O NARIZ.

O nariz é triangular dun só burato. De longo mide 3 cm. De alta mide 2,20 cm. ata a base. De ancha mide 3,90 cm. O ancho do papel é de 0,60 cm. 

Ten pintado de vermello a parte inferior.

OS OLLOS.

Pola forma son os denominados popularmente ollos de rá.

O ollo esquerdo mide de longo 4,60 cm. con pintura. De alto mide 3,60 cm. O ancho da parte de arriba está entre os 0,60 cm. e os 70 cm. Na parte de arriba mide entre os 0,80 cm. e os 1,20 cm. Ten 12 pestanas negras na parte de arriba.

O ollo dereito mide de longo 4,60 cm. con pintura. De alto mide 3,60 cm. O ancho da parte de arriba está entre os 0,70 cm. e os 0,80 cm. Abaixo ten de ancho entre os 0,70 cm. e os 1,10 cm. Ten 11 pestanas negras na parte de arriba. 

AS CELLAS.

Son de cor negras. Están pintadas por todo o bordo da parte superior do ollo.

A cella dereita mide de longo 7,20 cm. e de ancha entre os 0,20 cm. e os 0,40 cm.

A cella esquerda mide de longo 6,80 cm. e de ancha entre os 0,20 cm. e os 0,50 cm.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de cartón. Son macizas cun ancho máximo de 2,30 cm. Por detrás están pintadas de rosa.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 29 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 18,50 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 30 cm.

O rizo mide de ancho 10 cm. e de alto 9 cm. Ten na punta 4,50 cm.

Lado dereito.

Os lados son como si tivera eu posta a Pantalla.

LADO DEREITO.

A fita é branca e vai dende os 1,50 cm. ata os 1,70 cm. de ancha. Na parte inferior do rizo ten 1,50 cm. A parte de atrás das orellas ten 1,10 cm. de ancho. Na zona de abaixo, onde o trapo, mide entre os 3,10 cm. e os 5,40 cm. No ángulo da parte de atras ten de longo na parte horizontal 12,20 cm. e na inclinada 6 cm.

O fondo é unha amálgama de cores. Temos cores vivas: vermella, verde, azul e as mesturas destas.

Lado esquerdo.

LADO ESQUERDO.

A fita é branca e vai dende os 1,20 cm. ata os 1,60 cm. de ancha. Na parte inferior do rizo ten 1,30 cm. A parte de atrás das orellas ten 1,80 cm. de ancho. Na zona de abaixo, onde o trapo, mide entre os 2,60 cm. e os 3,30 cm. No ángulo da parte de atras ten de longo na parte horizontal 10 cm. e na inclinada 8 cm.

O triángulo da parte de atrás ten de ancho 7,20 cm. e de alto 10,10 cm.

Como o fondo do lado dereito atopamos unha amálgama de cores, Neste as cores son máis escuras: azul, verde, rosa, amarelo, branco, verde e as mesturas destas. 

Detalle do trapo.

O TRAPO.

O trapo é de cor azul claro. De longo mide 57 cm. e de ancho 80 cm. Casi con toda seguridade podo dicir que foi picado por Pepa Fernández. (Despois de consultalo coa súa filla Lines).

É de cor azul claro. Está aserrado en todo o contorno con triángulos tamén aserrados.

Empezando pola esquerda ten unha flor de catro pétalos que se une por unha V invertida que ten seis pétalos ou rombos con outra flor de 4 pétalos. A flor central é máis grande con 4 pétalos e un botón central. Vólvese a repetir a flor de 4 pétalos unida con seis pétalos en V invetida.

As flores laterales teñen 3 cm. de longo e 0,80 cm. de alto pero non sempre. Os pétalos de unión teñen 1,80 cm. de longo e 0,70 cm. de ancho. Na flor central os pétalos miden 3,30 cm. de alto e de ancho 1 cm. O rombo central mide 1 cm. de lado.

O FLOCO.

O floco mide 28 cm. ao redor da cara. De longo mide 14 cm. É de cor branco.

A Pantalla pesa 561 gr.

Interior da Pantalla onde se pode ver o cartón que forma a cara.

O cartón está aproveitado dunha caixa de deterxente para lavar a roupa.

Como non ten ningunha anotación da data, recurrín a ollar os papeis de periódico co que está a Pantalla empapelada por dentro do corno. Nun papel pon que Auxilia Ourense cumplía para o ano 20 anos de existencia. Ollei en Google e Auxilia foi fundada no ano 1969, si lle sumo 19 anos dame que o periódico é do ano 1988. Pode ser que o periódico se gardase e que a Pantalla se fixese despois, mais que nada porque os nenos para quen foi feita eran xa grandiños e non lle serviría a Pantalla.  

A Pantalla foi feita para os fillos de Pepa Fernández. A foto facilitouma Lines.

Os fillos da Pepa son: o que está de pé a dereita e o que está agachado.
Foto facilitada por Lines.

Gracias a Poly e Lines por prestarme (nos) a Pantalla para este traballo e pola información.

Gracias especiais ao Chelís que hai alomenos 30 anos agasalloume cunha pequena Pantalla de adorno feita por el que conservo con moito agarimo.