PANTALLA FEITA POR CHELÍS. JOSE LUIS DIZ RODRIGUEZ.

Non era fácil ter unha Pantalla, valía diñeiro, non había quen as fixera e como vimos nun artigo anterior ata se roubaban os sombreiros para cumplir co soño de ser Pantalla. Neste caso a persoa que fixo a Pantalla recurriu ao cartón para facer integramente a máscara. E ata o cartón era difícil de conseguir, o mellor era o que viña coas telas que vendían nos comercios. No caso desta Pantalla o cartón é dunha coñecida marca de xabón para lavar a roupa. Non é o que manda a tradición pero penso que debo tratalo porque é historia da nosa máscara e porque Chelís fixo moitas Pantallas. Temos que poñernos naqueles anos e velo como unha anécdota. Na actualidade esta situación cambiou e non é preciso recurrir ao cartón para facer a cara.  

A Pantalla fíxoa o Chelís, Jose Luis Diz Rodríguez, da familia dos Valerianos.

A PANTALLA.

Pantalla do Chelís.

O perímetro da cara é de 29 cm. da fronte ao queixo ten 21 cm. A cara é de cor rosa. 

O que sobresae máis nesta Pantalla é que a cara está feita de cartón. Non se empregou un sombreiro. É testemuño da dificultade que existiu ao momento de conseguir unha Pantalla. Temos que velo naqueles anos, non se pode extrapolar aos nosos tempos.

A BARBA.

Nace da parte inferior das orellas. A barba é de cor negra. Ten tres ondulacións, dúas a cada lado da cara. No queixo ten unha ondulación central.

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 7,30 cm. A parte máis alta ata o floco mide 4,30 cm. A parte estreita do queixo ten 4,10 cm. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un longo de 6,50 cm. A parte máis alta ata o floco mide 5 cm. A parte estreita do queixo ten 4,70 cm.

BARBA DO QUEIXO.

De alto dende o floco ten 7,40 cm. De longo mide 8,70 cm.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e ten de longa 5,80 cm. A anchura na abertura máxima é de 2,50 cm. O ancho do labio superior é de 1 cm. e do labio inferior é de 1,10 cm. O ancho do burato é de 4 cm. e o alto do burato é de 1,10 cm. A distancia á barba é de 1,8 cm. 

O BIGOTE.

O bigote está pintado de cor negro. Está dividido en dous tramos. As puntas están cara arriba.

O lado dereito mide de longo 3,50 cm. A parte máis ancha mide 0,70 cm. Na punta ten 0,30 cm.

O lado esquerdo mide de longo 3,20 cm. A parte máis ancha mide 0,60 cm. Na punta ten 0,30 cm.

De punta a punta o bigote mide 7,40 cm.

OS COLORETES.

Os colorentes son vermellos e teñen un diámetro de 1,50 cm. A separación entre eles é de 7,60 cm.

Pantalla de Chelís.

O NARIZ.

O nariz é triangular dun só burato. De longo mide 3 cm. De alta mide 2,20 cm. ata a base. De ancha mide 3,90 cm. O ancho do papel é de 0,60 cm. 

Ten pintado de vermello a parte inferior.

OS OLLOS.

Pola forma son os denominados popularmente ollos de rá.

O ollo esquerdo mide de longo 4,60 cm. con pintura. De alto mide 3,60 cm. O ancho da parte de arriba está entre os 0,60 cm. e os 70 cm. Na parte de arriba mide entre os 0,80 cm. e os 1,20 cm. Ten 12 pestanas negras na parte de arriba.

O ollo dereito mide de longo 4,60 cm. con pintura. De alto mide 3,60 cm. O ancho da parte de arriba está entre os 0,70 cm. e os 0,80 cm. Abaixo ten de ancho entre os 0,70 cm. e os 1,10 cm. Ten 11 pestanas negras na parte de arriba. 

AS CELLAS.

Son de cor negras. Están pintadas por todo o bordo da parte superior do ollo.

A cella dereita mide de longo 7,20 cm. e de ancha entre os 0,20 cm. e os 0,40 cm.

A cella esquerda mide de longo 6,80 cm. e de ancha entre os 0,20 cm. e os 0,50 cm.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de cartón. Son macizas cun ancho máximo de 2,30 cm. Por detrás están pintadas de rosa.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 29 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 18,50 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 30 cm.

O rizo mide de ancho 10 cm. e de alto 9 cm. Ten na punta 4,50 cm.

Lado dereito.

Os lados son como si tivera eu posta a Pantalla.

LADO DEREITO.

A fita é branca e vai dende os 1,50 cm. ata os 1,70 cm. de ancha. Na parte inferior do rizo ten 1,50 cm. A parte de atrás das orellas ten 1,10 cm. de ancho. Na zona de abaixo, onde o trapo, mide entre os 3,10 cm. e os 5,40 cm. No ángulo da parte de atras ten de longo na parte horizontal 12,20 cm. e na inclinada 6 cm.

O fondo é unha amálgama de cores. Temos cores vivas: vermella, verde, azul e as mesturas destas.

Lado esquerdo.

LADO ESQUERDO.

A fita é branca e vai dende os 1,20 cm. ata os 1,60 cm. de ancha. Na parte inferior do rizo ten 1,30 cm. A parte de atrás das orellas ten 1,80 cm. de ancho. Na zona de abaixo, onde o trapo, mide entre os 2,60 cm. e os 3,30 cm. No ángulo da parte de atras ten de longo na parte horizontal 10 cm. e na inclinada 8 cm.

O triángulo da parte de atrás ten de ancho 7,20 cm. e de alto 10,10 cm.

Como o fondo do lado dereito atopamos unha amálgama de cores, Neste as cores son máis escuras: azul, verde, rosa, amarelo, branco, verde e as mesturas destas. 

Detalle do trapo.

O TRAPO.

O trapo é de cor azul claro. De longo mide 57 cm. e de ancho 80 cm. Casi con toda seguridade podo dicir que foi picado por Pepa Fernández. (Despois de consultalo coa súa filla Lines).

É de cor azul claro. Está aserrado en todo o contorno con triángulos tamén aserrados.

Empezando pola esquerda ten unha flor de catro pétalos que se une por unha V invertida que ten seis pétalos ou rombos con outra flor de 4 pétalos. A flor central é máis grande con 4 pétalos e un botón central. Vólvese a repetir a flor de 4 pétalos unida con seis pétalos en V invetida.

As flores laterales teñen 3 cm. de longo e 0,80 cm. de alto pero non sempre. Os pétalos de unión teñen 1,80 cm. de longo e 0,70 cm. de ancho. Na flor central os pétalos miden 3,30 cm. de alto e de ancho 1 cm. O rombo central mide 1 cm. de lado.

O FLOCO.

O floco mide 28 cm. ao redor da cara. De longo mide 14 cm. É de cor branco.

A Pantalla pesa 561 gr.

Interior da Pantalla onde se pode ver o cartón que forma a cara.

O cartón está aproveitado dunha caixa de deterxente para lavar a roupa.

Como non ten ningunha anotación da data, recurrín a ollar os papeis de periódico co que está a Pantalla empapelada por dentro do corno. Nun papel pon que Auxilia Ourense cumplía para o ano 20 anos de existencia. Ollei en Google e Auxilia foi fundada no ano 1969, si lle sumo 19 anos dame que o periódico é do ano 1988. Pode ser que o periódico se gardase e que a Pantalla se fixese despois, mais que nada porque os nenos para quen foi feita eran xa grandiños e non lle serviría a Pantalla.  

A Pantalla foi feita para os fillos de Pepa Fernández. A foto facilitouma Lines.

Os fillos da Pepa son: o que está de pé a dereita e o que está agachado.
Foto facilitada por Lines.

Gracias a Poly e Lines por prestarme (nos) a Pantalla para este traballo e pola información.

Gracias especiais ao Chelís que hai alomenos 30 anos agasalloume cunha pequena Pantalla de adorno feita por el que conservo con moito agarimo. 

PANTALLA DE HIPOLITO PAZ PORTELA (POLY) FEITA POR SI MESMO.

En Xinzo, en tempos, ter unha Pantalla era difícil porque había moi poucas persoas que as fixeran. Agora pódense comprar a varios artesáns que as fan por encargo.

Hai outras persoas que saben facer Pantallas pero só as fan para familiares ou amigos que lles merecen o esforzo e o pracer de agasallalos cunha máscara.

Unha destas persoas é Poly que podemos ver no entroido acompañado dos seus fillos, irmao e parentes con Pantallas feitas pola súa man.

Poly ten unha forte relación co Entroido de Xinzo. Gosta de ser Pantalla e podemos dicir que é unha das Pantalla de Xinzo, quen queira entender que entenda. Tamén fixo varios carteis do Entroido de Xinzo cando traballaba nas Graficas Cars. Moitos anos leva tirando da corda que levanta ao Meco cando se colga na Praza Maior e viaxou a outras localidades para mostrar a nosa máscara. Xogador perenne do Xogo das Olas do Domingo de Oleiro. Membro do mítico grupo músico-cómico MERECUMBÉ.  Comparte con Lines moitos momentos do Entroido de Xinzo de Limia.

A PANTALLA.   

Pantalla de Poly.

O perímetro da cara é de 30 cm. Da fronte ao queixo ten 20 cm.

A BARBA.

Nace ao carón das orellas. A barba é de cor negra. Ten unha ondulación a cada lado da cara. No queixo ten unha ondulación.

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 9,90 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3,90 cm. A parte estreita do queixo ten 2,40 cm. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un longo de 9,50 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3,90 cm. A parte estreita do queixo ten 2,40 cm.

BARBA DO QUEIXO.

De alto dende o floco ten 5,10 cm. De longo mide 7,90 cm.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e ten de longa 6,70 cm. A anchura na abertura máxima é de 0,50 cm. O ancho do labio superior é de 0,70 cm. e do labio inferior é tamén de 0,70 cm. O ancho total con pintura é de 1,50 cm. A distancia ao floco é de 8,60 cm. Ata o fondo do sombreiro é de 9,30 cm.

O BIGOTE.

O bigote está pintado de cor negro. Está dividido en dous tramos. As puntas están cara arriba.

O lado dereito mide de longo 3,70 cm. A parte máis ancha mide 0,90 cm.

O lado esquerdo mide de longo 3,40 cm. A parte máis ancha mide 0,80 cm.

De punta a punta o bigote mide 7,30 cm.

OS COLORETES.

Os colorentes son vermellos e teñen un diámetro de 1,20 cm. A separación entre eles é de 8,50 cm. 

O NARIZ.

Lateral esquerdo.

O nariz é triangular dun só burato. De longo mide 3,70 cm. De alta mide 2,10 cm. ata a base. De ancha mide 4,50 cm. coa pintura. O burato ten de ancho 2 cm. e de alto mide 1,30 cm. O grosor do feltro e do papel é de 0,50 cm. Ten pintado de vermello a parte inferior. 

OS OLLOS.

Pola forma son os denominados popularmente ollos de rá.

O ollo dereito mide de longo 6 cm. De alto mide 2,50 cm. O ancho da parte de arriba é de 0,50 cm. con 26 pestanas negras. O ancho da parte de abaixo é de 0,50 cm. con 18 pestanas negras.

O ollo esquerdo mide de longo 5,60 cm. De alto mide 2,80 cm. O ancho da parte de arriba é de 0,60 cm. con 30 pestanas negras. O ancho da parte de abaixo é de 0,50 cm. con 19 pestanas negras.

AS CELLAS.

Son de cor negras. Están pintadas por todo o bordo da parte superior do ollo.

A cella dereita mide de longo 9 cm. e de ancha entre os 0,30 cm. e os 0,40 cm.

A cella esquerda mide de longo 8 cm. e de ancha 0,50 cm.

Lateral dereito.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de feltro.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

O corno ten o rizo pequeno.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 28 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 23,50 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 35 cm.

O rizo mide de ancho 7 cm. e de alto 9 cm. Cara o medio ten 9 cm. de ancho onde remata o triángulo.

Lado dereito.

LADO DEREITO.

Os lados son como si tivera eu posta a Pantalla.

A fita é dourada e vai dende os 1,10 cm. ata os 1,50 cm. de ancha. Na parte inferior do rizo ten 1,30 cm. A parte de atrás das orellas ten 1,80 cm. de ancho. Na zona de abaixo, onde o trapo, mide 1,90 cm. Na parte de atrás ten de ancho 2,70 cm.

O fondo está pintado de cor negro. Ten un grande cometa de cor vermello na cabeza e indo cara o laranxa na cola. Mide de longo 28 cm. De ancho mide 7 cm. e na punta da cola 2,70 cm. Cara a dereita ten catro pequenos cometas. O primeiro que está máis cerca do gran cometa mide 18 cm. de longo e 0,90 cm. de ancho de media. Ao seu carón temos outro que mide de longo 24 cm. e de ancho entre os 0,80 cm. e os 1,50 cm. Dos máis pequenos o de arriba mide 8,50 cm. de longo e entre os 1,20 cm. e os 0,50 cm. de ancho. O de abaixo mide 8 cm. de longo e entre os 0,40 cm. e os 1,20 cm. de ancho.

Do lado esquerdo do gran cometa temos cinco pequenos cometas. O máis próximo mide de longo 23 cm. e de ancho entre os 1,70 cm. e os 0,30 cm. O seguinte mide 26,50 cm. de longo e entre os 1,40 cm. e 0,80 cm. de ancho. Dos pequenos o de arriba mide 13 cm. de longo e entre os 0,30 cm. de e os 1,10 cm de ancho. O de abaixo mide 8,50 cm. de longo e entre os 0,30 cm. e 1 cm. de ancho. O que está só mide 8,60 cm. de longo e entre os 1,10 cm. e os 0,20 cm de ancho.

No rizo hai un sol dourado de 2,90 cm. de diámetro con 23 raios. No fondo ten pintas que fan de estrelas ao lonxe. Das máis grandes temos estrelas de 8, 6 e 4 puntas.  

LADO ESQUERDO.

Lado esquerdo.

A fita é dourada de 1,30 cm. de ancha en todo o perímetro. Na punta do rizo ten 1,20 cm. Na parte de atrás das orellas ten 1,90 cm. de ancho. Na zona de abaixo, onde o trapo, mide 2 cm. Na parte de atrás ten de ancho 2,70 cm. 

O fondo está pintado de negro. A figura principal é o planeta Saturno cos seus aneis. O diámetro é de 11,50 cm. O anel interior mide de longo 21 cm. De ancho o anel que sobresae a esquerda na curva é de 1,90 cm. O da dereita ten na curva 1,70 cm. O resto do anel ten un ancho de 1,10 cm.

O anel exterior mide de longo 28 cm. De ancho o anel que sobresae a esquerda na curva é de 2,50 cm. O da dereita ten na curva 2,20 cm. O resto do anel ten un ancho de entre os 0,50 cm. e os 0,70 cm. O anel que está no planea ten de ancho 0,60 cm.

No rizo temos un círculo prateado de 2,90 cm. de diámetro. Por todo o corno temos estrelas prateadas. 

Tres son estrelas medianas de 5 puntas. A que está no rizo mide 3,50 cm. de punta a punta. A que está na punta dos aneis a esquerda mide 4,40 cm. No contorno ten unas liñas douradas. Debaixo do planeta unha estrela que mide 3,70 cm.

Tres estrelas máis pequenas a esquerda, por riba de por baixo dos aneis. A de arriba mide 2,60 cm. e a da abaixo 3,10 cm. A da dereita dos aneis 2,60 cm. 

Hai sete estrelas máis pequenas e dúas están rodeadas de amarelo nas cinco puntas. Temos estrelas inda máis pequenas e pintas de cor dourado creando o firmamento.

Tamén ten unha pegatina co escudo de Xinzo de Limia.

O triángulo por riba da cara é de cor negro. 

O TRAPO.

Detalle do corte do trapo.

O trapo é de cor azul claro. De longo mide 53 cm. e de ancho 90 cm.

O picado do trapo é unha obra de arte. Foi feito por Pepa Fernández, sogra de Poly e nai de Lines, costureira que fixo durante moitos anos as partes fundamentais do traxe de Pantalla con unha sabiduría,  bon facer e cariño encomiables.

 

Dúas liñas en zic-zac que crean uns espazos en rombo que se enchen con flores. Espezando pola esqueda temos un espazo que sería a metade dun rombo que se enche cunha flor de 4 pétalos. Na parte de abaixo antes do seguinte rombo temos unha serie de tres follas que se repite catro veces nos catro espazos iguais. Seguido ven o primeiro dos rombos enteiros que ten unha flor de 8 pétalos. O seguinte rombo ten dúas flores de catro pétalos O seguinte rombo ten outra flor de oito pétalos. A última metade do rombo ten outra flor de catro pétalos.

O FLOCO.

O floco mide 30 cm. ao redor da cara. De longo mide 6 cm. É de cor branco.

Ten a data na parte interior do corno 2006.

Data no interior do corno.

Interior da Pantalla cos cortes do sombreiro.

A Pantalla pesa 635 gr.

Fotos de Poly de Pantalla:

De pé: Candi, Dolores, Toño, Maite, Gislena, Fernando, Elisa, Amparo e Teresa.
Agachados: Julio, Jorge, Adolfo, Poly, Bernardo, X invitado.
Sentados: José Antonio, Luis e Ramón.

Os irmáns Fernado, Benito e Poly Portela no Grupo Santa Mariña.

Poly e Fernando Portela.

Gracias a Poly por prestarnos a Pantalla para poder disfrutar dela. Gracias por continuar coa tradición, por vivila e por trasmitila. Pola defensa da nosa máscara e a coherencia mantida durante tantos anos.

Gracias por compartir unha tarde ben boa falando do Entroido e das Pantallas co Gude e co Pipo.

PANTALLA DE LUISA LASO GÓMEZ FEITA POLO SEU TÍO QUIQUE SUÁREZ (QUIQUE DE BARCELONA) NO ANO 1984.

Os agasallos non teñen por que ser físicos, como nos ten acostumado o mundo consumista no que vivimos.

O agasallo do 13 de outubro de 2024 foi unha chamada de J. Gude dicindo que tiña localizada unha Pantalla do Quique Suárez, (Quique de Barcelona) e que pola tarde ás cinco quedara no seu museo particular coa propietaria da Pantalla. Tamén estaba avisado o Pipo (Felipe) para darlle unha vista de ollos a Pantalla.

Cando cheguei no local estaba xa a propietaria da Pantalla que é Luisa Laso Gómez. Recordo a Luisa do Instituto e de ollala por Xinzo cando eramos máis novos. Hai anos que vive noutra localidade pero ten un vivo recordo de cando coas súas compañeiras saía de Pantalla.

De esqueda a dereita arriba: Ana Vie, Isabel Sotelo, Luisa Laso.
De esquerda a dereita abaixo: Chari e Loly Gómez.

A Pantalla de Luisa foi feita polo seu tío Quique de Barcelona. Fixo dúas, unha para Luisa e outra para a súa irmá. Naquela altura Quique facía as Pantallas en Barcelona a quen llas encargara e chegaban a Xinzo en autobús, unhas catro ou cinco ao ano. O prezo, ao longo do tempo, variou das 2.000 ás 4.000 pesetas (12 e 24 euros). Eu escoitei dicir que sempre enviaba algunha Pantalla a maiores co mandato de que se algún neno non tiña Pantalla, que lla desen de agasallo.

Nótase o cariño que Luisa lle ten a Pantalla porque está nun estado perfecto de conservación, e ten 40 anos.  A Pantalla usouse dende o ano 1984 ata o 1997, non tódolos anos. 

ESTAMOS ANTE UNHA DAS POUCAS PANTALLAS QUE FIXO QUIQUE SUÁREZ PARA UNHA MULLER.

A PANTALLA.

Pantalla de Luisa Laso feita por Quique Suárez.

O perímetro da cara é de 25 cm. Da fronte ao quixo ten 18 cm. Considero os lados da Pantalla como se a tivese posta.

A BARBA.

A barba sae da parte inferior das orellas. A barba é de cor negra. Ten a barba composta por tres semicírculos típicos nas Pantallas de Quique Suárez. Unha a cada lado da cara e outra central. 

BARBA LADO DEREITO.

Da orella ao primeiro semicírculo hai un tramo que mide 2,30 cm. de longo e 0,70 cm. de alto. A barba ten de ancha 4,40 cm. e de alta 3,70 cm.

Ata a barba central hai outro tramo que mide 3,30 cm. de longo por 0,40 cm. de alto.

BARBA DO QUIXO. 

Ten de ancho 3,90 cm. e de alto 2,50 cm.

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten un tramo que mide 4,20 cm. de longo e 0,30 cm. de alto. A barba ten de ancha 4,80 cm. e de alta 3,40 cm. Non ten tramo da barba ata a orella.

A BOCA.

A  boca é de cor vermella e desborda cara fóra. A anchura da boca é de 5,10 cm. na pintura dos labios. O ancho do burato é de 4,20 cm. A algura máxima do burato é de 1,40 cm. O labio superior ten 0,80 cm. de ancho e 0,40 cm. o labio inferior.

A distancia ao floco é de 4,10 cm. dende a boca. Da boca ao sombreiro que está por debaixo do floco a distancia é de 7,20 cm.

Por debaixo do labio inferior ten un reforzo de feltro de 7,60 cm. de longo por 1,70 cm. de ancho.

O BIGOTE.

O bigote está pintado e é de cor negro.

O lado dereito mide  3,20 cm. de longo e na parte máis ancha mide 0,50 cm. e na máis estreita 0,20 cm.

O lado esquerdo mide 3,10 cm. de longo e na parte máis ancha mide 0,50 cm. e na máis estreita 0,20 cm.

De punta a punta o bigote mide 6,60 cm.

OS COLORETES.

Os coloretes son vermellos. O colorete dereito ten 2,20 cm. de diámetro e o esquerdo ten 2,10 cm. de diámetro. A separación entre eles pola parte interior é de 6,80 cm.

Vista frontal.

O NARIZ

O nariz é triangular e mide de longo 4,20 cm. De alta mide 1,80 cm. e de ancha 3,60 cm. 

O burato ten de alto 1,10 cm. e de ancho 1,90 cm. Ten a parte inferior pintada de vermello en todo o perímetro.

Na punta do nariz e ao ancho ten un reforzo de feltro de 0,70 cm.

OS OLLOS.

O ollo dereito mide de longo 3,50 cm. Como a pintura vermella sae cara fóra o ancho con pintura mide 5,20 cm. De alto mide 1,90 cm. Coa pintura vermella mide 2,90 cm. O ancho da parte de arriba mide 0,50 cm e o da parte de abaixo mide 0,40 cm.

O ollo esquerdo mide de longo 3,70 cm. Como a pintura vermella sae cara afora o ancho con pintura mide 4,90 cm. De alto mide 1,90 cm. Coa pintura vermella mide 2,90 cm. O ancho da parte de arriba mide 0,50 cm. e o da parte de abaixo mide 0,40 cm. 

Debaixo de cada ollo ten un reforzo de feltro que chega ata onde rematan as cellas da cara de fóra.

Non ten pestanas.

AS CELLAS.

Están pintadas de cor negro. Son bastante anchas en xeral e disminuen cara as esquinas pero manténdose anchas.

A cella dereita mide 7,50 cm de longo. De ancho mide 0,90 cm. de máximo e 0,50 cm no lado do nariz e 0,20 cm. na de fóra.

A cella esquerda mide 7,20 cm. de longo. De ancho mide 0,90 cm. de máximo e 0,40 cm. no lado do nariz e 0,30 cm, na de fóra 

Detalle das cellas e dos ollos.

Por riba das cellas no espazo entre as orellas e ata a fita do corno temos algo que ata agora non tiña observado en ninguha das Pantallas estudadas: ten pintas de cores

As pintas de cores teñen a seguinte orde de arriba a abaixo:

Tres pintas verdes.

Tres pintas vermellas.

Tres pintas verdes.

Catro pintas douradas.

Tres pintas verdes.

Serie de amarela-vermella-amarela-vermella-amarela.

Pinta vermella central.

Pintas por riba das cellas ata o triángulo.

 

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de cartón.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

O corno é un dos aspectos máis destacábel das Pantallas de Quique Suárez. Ata o momento as Pantallas non tiñan un rizo tan estreito e longo. No seu momento non foi moi ben visto, pero case non había quen fixese Pantallas e había moitos que querían sair co traxe.

As cores que empregaba tampouco eran as habituais. Destacan a cor dourada e a amarela para adornos e azul e branca no corno.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo das orellas mide 41 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 23 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 38 cm.

O rizo mide de ancho 5,50 cm. na punta 6,20 cm. Cara o medio ten 20 cm. de ancho onde remata o triángudo que está por riba da cabeza.

O rizo é plano no comezo da circunferencia que xera. Esta parte plana mide 42 cm. A partir desta medida o corno colle volume ata chegar a parte de atrás. Recorre 50 cm. ata o trapo.

LADO DEREITO.

A fita perimetral é de cor negra. No rizo as medidas oscilan entre os 0,80 cm. e 1 cm. Na punta do rizo mide 0,90 cm. Na parte de abaixo onde o trapo chega aos 2,80 cm. Ata o trapo temos 2,50 cm. De debaixo da orella ata o trapo a anchura máxima é de 4,10 cm. Dende este punto e debaixo das orellas a fita perimetral únese a barba.

Detrás das orellas a fita mide entre os 0,90 cm. e os 1,10 cm. Dende a parte alta da orella o ancho é de 2,30 cm. No comezo do triángulo 1,40 cm.

O lado dereito está pintado de cor azul.

Lado dereito.

Aparecen 5 figuras no corno. Todas presentan marcas de punzón polo que foron feitas cun molde.

No rizo ten una lúa de cor amarela de 11,90 cm. de longo e de 2 cm. de ancho máximo.

No cumio do rizo temos un círculo de cor dourado de 3 cm. de diámetro.

No medio temos unha estrela de cinco puntas de lado de cor amarela. Ten de lado entre os 3 cm. e os 4 cm. porque a pintura non se adapta ao trazo do punzón con exactitude, como é normal.

Debaixo á dereita temos un círculo de cor amarelo de 5,30 cm. de diámetro.

O último círculo é o máis grande de todos. Mide 6,30 cm. de diámetro e é de cor dourado.

Os círculos representan o sol e os planteas.

Ten pintas repartidas por todo o fondo das que 17 son de cor amarela, 23 vermellas e 36 verdes.

 LADO ESQUERDO.

A fita perimetral é de cor negra. No rizo as medidas oscilan entre os 0,60 cm. e 1 cm. Na punta do rizo mide 1,20 cm. Na parte de abaixo onde o trapo chega aos 2,50 cm. Ata o trapo temos 2,00 cm. De debaixo da orella ata o trapo a anchura máxima é de 5,30 cm. Dende este punto e debaixo das orellas a fita perimetral únese a barba.

Detrás das orellas a fita mide entre os 0,80 cm. e os 0,90 cm. Dende a parte alta da orella o ancho é de 2,40 cm. No comezo do triángulo 1,10 cm.

Lado esquerdo.

Aparecen 5 figuras no corno. Todas feitas co molde.

No rizo ten una lúa de cor dourada de 11,70 cm. de longo e de 2,20 cm. de ancho máximo.

No cumio do rizo temos un círculo de cor amarelo de 3 cm. de diámetro.

No medio temos unha estrela de cinco punta de lado de cor dourada. Ten de lado entre os 3 cm. e os 4 cm. 

Debaixo á dereita temos un círculo de cor amarelo de 5,10 cm de diámetro.

O último círculo é o máis grande de todos. Mide 6,30 cm de diámetro e é de cor dourado.

Ten pintas repartidas por todo o fondo das que 17 son de cor amarela, 33 vermellas e 35 verdes.

O triángulo por riba da cara está dibidido en dúas partes por una fita central. De fondo ten as cores do seu lado do corno. O da dereita é de cor azul. Ten unha columna de 6 pintas que de arriba a abaixo son de cor vermella-amarela-vermella-amarela-vermella-amarela.

O triángulo ten de base 1,40 cm. e de lado 7,20 cm.

O lado esquerdo é de cor branco. Ten unha columna de 5 pintas que de arriba a abaixo son de cor amarela-vermella-amarela-vermella-amarela.

O triángulo ten de base 2,00 cm. e de lado 7,30 cm.

Triángulo por riba da cara.

O TRAPO.

O trapo é de cor azul aserrado en todo o contorno. Ten once series de catro triángulos invertidos de 1,40 cm. de base e 1,10 de lado. En total 44 triángulos. O trapo ten 37 cm. de longo e 70 cm. de ancho.

O FLOCO.

O floco mide 23 cm. ao redor da cara. De longo mide 9 cm. È de cor dourado.

Interior da cara.

Podemos ver o interior do sombreiro e como está pintada de rosa tamén por dentro. Tamén vemos o empapelado interior.

No corno por dentro ten un reforzo de cartón na parte inferior. 

Ten a data no interior nas dúas partes do corno:

Data no interior do corno.

Por dentro tamén ten na zona do rizo unha lenda que di: "Feita por Quique Barcelona"

A Pantalla pesa 558 gr.

Recordo a Quique Suárez de Pantalla polo Barrio de Abaixo. Un home naquela altura maior. Chamábame a atención como ía impecabelmente vestido e de como disfrutaba do entroido. Podemos dicir que foi un dos importantes entroideiros de Xinzo. A desmemoria cara as persoas que fixeron do noso entroido o importante evento cultural que é, non ten perdón. Con esta pequena achega quero homenaxear a Quique Suárez, Quique de Barcelona, polo seus esforzo por manter a tradición, por trasmitir e facilitar a moitos rapaces de Xinzo poder ter unha Pantalla para disfrutar do Entroido de Xinzo. 

Luisa Laso Gómez coa súa Pantalla.

Agracezo a Luisa que me (nos) permitise disfrutar da súa Pantalla que é un tesouro. Pola confianza que deposita en nós. Por ter a Pantalla tan ven conservada e pola conversa que mantivemos e na que aportou máis luz sobre o a figura do seu tio.

Luisa Laso Gómez coa Pantalla posta.

Gracias s J. Gude e a Pipo Álvarez por todo.

Pepe López (Picholas) e Quique Suárez. 

A PANTALLA DE JUSTO GUDE. ANO 1977.

O bo das máscaras

é que, ao encarceraren os 
bicos,
liberaron os abrazos.
Do abrazo.
Azucena Alllegue.

 

A Pantalla é do ano 1977 e usouse durante 15 anos, ata o ano 1992. Ten unha historia que merece ser contada e se falara... contaría un bo feixe de anécdotas. 

PANTALLA DE J. GUDE.

HISTORIA.

No ano 1977 xuntáronse as ganas que tiñan un grupo de mozos de Xinzo que querían facer e arranxar as súas propias Pantallas e a preocupación que tiña Julio Villarino en trasmitir os seu saber facendo as máscaras de Xinzo. Naquela altura Julio era dos poucos que facían Pantallas. Cando soubo da iniciativa dos rapaces quixo asesoralos para que fixesen unhas máscaras como manda a tradición. Xuntábanse nun piso da familia de José Feliciano. Estes mozos daquela tiñan entre 14 e 15 anos, unha idade perfecta para disfrutar do traxe de Pantalla. Con esta máscara Justo Gude aprendeu a ser PANTALLA, e segue a ser PANTALLA  a día de hoxe. Eu teño o placer de sair con él e outras PANTALLAS de Xinzo no Entroido.

Unha foto dos fondos de Rafa Moreiro do obradoiro de Pantallas:

Na foto falta J. Gude.

Seguiron xuntándose varios anos dous meses antes do entroido para arranxar e pintar as Pantalla e mudar o deseño do corno cada ano. Sempre contaron co asesoramento de Julio Villarino que os correxía e ensinaba. No ano 1979 e no ano 1981 Julio Villarino a petición do Concello de Xinzo organizou dous obradoiros ao que asistiu moita xente, pero só ata que facía o corte do sombreiro, despois os aprendices deixaban de ir as aulas porque a empapelar e pintar a Pantalla casi todo o mundo sabía. A Julio Villarino non lle gustaba esta actitude, porque a duración estaba estimada nun mes, e deixou de dar os obradoiros.

JULIO VILLARINO.

A iniciativa tivo unha importante repercusión e saiu publicado no xornal vigués El Pueblo Gallego o martes de entroido do ano 1977:

Falar do entroido co Gude é darlle permanencia no tempo. Escoitar como foi aquel obradoiro e como o pasaron é moi interesante. Julio Villarino destacaba por ter un forte caracter e non permitía que unha Pantalla non fora feita "como é debido". 

 

GRUPO DE PANTALLAS DO ANO 1978. (Foto J. Gude)
A foto é na fonte do parque do Toural. Un lugar escollido moitas veces polos irmáns Dacal, os fotógrafos, para facer os retratos.

A historia desta Pantalla comeza no día en que se programa con antelación e cautelosamente o roubo do sombreiro para facer a Pantalla. E onde se rouba un sombreiro sin que estea na cabeza do propietario? Pois nun dos poucos lugares onde é de obrigado cumprimento ter a cabeza ao descuberto, a Igrexa.

Esperaron ao momento da misa onde consideraron que era o mellor para marchar co sombreiro. Cando o cura alzau a cáliz na consagración, nese momento colleron o sombreiro e sairon correndo.

Todo foi meticulosamente estudado e o éxito da empresa foi total. Conseguido o sombreiro, conseguida a Pantalla. 

 

Grupo na Estrada Nacional á altura da casa dos Romero. 1980 (Foto J. Gude)

A PANTALLA.

O perímetro da cara é de 29 cm. Da fronte ao quixo ten 20 cm.

A BARBA.

Nace da parte inferior das orellas. A barba é de cor negra cunhas ondulacións sinuosas. 

BARBA LADO ESQUERDO.

Ten de longo 10,20 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3,20 cm. A parte estreita do queixo ten 1,80 cm.

BARBA LADO DEREITO.

Ten un longo de 9,40 cm. A parte máis alta ao floco mide 3,10 cm. A parte máis estreita do queixo ten 2,10 cm.

BARBA DO QUEIXO.

De alto dende o floco mide 3,30 cm. e de longo mide 1,90 cm.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e ten de longa 7,20 cm. A anchura da abertura máxima é de 0,90 cm. O ancho do labio superior é de 0,90 cm. e do labio inferior é de 0,40 cm.

O BIGOTE.

O bigote está pintado de cor negro. As puntas están reviradas cara arriba. O bigote do lado esquerdo mide 4,10 cm. e o da dereita mide 4,50 cm.

OS COLORETES.

Os coloretes son vermellos. O esquerdo ten un diámetro de 1,60 cm. e o dereito de 1,10 cm. A separación entre eles é de 8,50 cm.

O NARIZ.

O nariz é triangular dun só burato. De longa mide 3,80 cm. De alta mide 2,50 cm. e de ancha mide 3,70 cm. O burato ten de ancho 1,80 cm. e de alto 1,10 cm.

OS OLLOS.

O ollo esquerdo mide de ancho 5,70 cm. e de alto 2,40 cm. O ancho da parte de arriba é de 0,80 cm. e o da parte de abaixo 0,40 cm.

O ollo dereito mide de ancho 4,80 cm. e de alto 2,20 cm. O ancho da parte de arriba é de 0,40 cm. e o da parte de abaixo 0,40 cm.

Non teñen pesanas.

AS CELLAS.

Son de cor negra e non son regulares, son unha pincelada que muda de ancho e longo.

A cella esquerda ten de longo 4,50 cm. e de ancha 0,40 cm. e remata en punta.

A cella dereita ten de longo 4,30 cm. e de ancha 0,60 cm. tamén remata en punta.

AS ORELLAS.

As orellas están feitas de feltro.

Os galóns teñen as seguintes medidas e cores:

O CORNO.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o trapo debaixo das orellas mide 30,50 cm.

O ancho da parte inferior dende debaixo das orellas son 17 cm.

O ancho da parte media dende a punta do rizo son 37 cm.

O rizo mide de ancho 8 cm e de alto 7 cm.

A fita perimetral é de cor negra. Do lado dereito mide na parte superior 0,80 cm. Na parte de atrás e no rizo mide 1,10 cm. Por riba do trapo mide 0,70 cm. Detrás das orellas mide 0,30 cm.

Do lado esquerdo é máis regular e mide 0,90 cm. en case que todo o perímetro. Por riba do trapo mide 1,40 cm. e detrás das orellas mide 0,1-0,2 cm.

O triángulo por riba da cara mide de lado 6,30 cm. de lado e 7,60 cm. de base.

Pola parte de atras do corno ten un tríángulo pintado de negro que mide de lado 9,70 cm. e de base 7,80 cm.

Lado dereito.

O fondo do corno é branco. O debuxo é a cabeza dun homínido de tres cores: cabelo negro, branco no medio da cara, e o rostro de cor vermello. Da boca sae unha longa língua de cor verde que chega casi o rizo. Segundo comentario de Gude a idea xurdiu para facerlle a competencia a uns debuxos das Pantallas doutra cuadrilla que reproducían a famosa lingua dos Rolling Stones.

O cabelo é negro con tres puntas que voan ao vento. Unha longa entrada de cor branco dalle volumen. O cabelo tamén vai con puntas cara o rostro. Ten o pelo moi longo por riba da cara, semella a póla dunha árbore.

A parte branca intermedia fai de elo entre o cabelo e o rostro. O rostro é vermello con puntas cara o cabelo. O ollo é de cor laranxa coa meniña do ollo negra e unha cella de cor vermella. 

A língua é de cor verde intenso.

No lado dereito a altura da cara é de 13,50 cm. O ancho máximo é de 25 cm. incluída a prolongación capilar. A cella mide 1,50 cm. de longo por 0,50 cm. de alto. O ollo mide 1,10 cm. de ancho e 1 cm de alto. O nariz mide de alta 3,10 cm. e de ancha 1 cm. A boca mide 2,10 cm. á máxima abertura. A lingua mide 11,50 cm. de longa e 2,50 cm. na parte máis ancha e 0,90 cm. na punta.

No lado esquerdo a altura da cara é de 13,90 cm. O ancho máximo é de 26 cm. incluída a prolongación capilar. A cella mide 1,10 cm. de longo por 0,50 cm. de alto. O ollo mide 1,30 cm. de ancho e 1 cm. de alto. O nariz mide de alta 3,40 cm. e de ancha 1,10 cm. A boca mide 1,90 cm. á máxima abertura. A lingua mide 10,90 cm. de longa e 1,70 cm. na parte máis ancha e 0,90 cm. na punta.

Lado esquerdo.

O TRAPO.

O trapo é de cor vermello aserrado en todo o contorno. Ten tres series de 5 rombos grandes que tamén están aserrados que miden 3,30 cm. de alto e 1,60 cm. de ancho.

O trapo.

O FLOCO.

O floco mide 38 cm. ao redor da cara e orellas. De longo mide 11 cm. É de cor branco.

Interior da cara.

Podemos ver no interior da cara os cortes na parte superior. O empapelado e o cosido.

A Pantalla pesa 772 gr.

O meu agradecemento a J. Gude por tantas conversas relacionadas co entroido de Xinzo e coa historia de Xinzo de Limia en xeral. Gracias tamén polas fotos.

Grupo no ano 1981.

Foto da Pantalla feita por Dacal. Esta foto abre o artigo de Federico Cocho na Revista Lethes.

J. Gude coa Pantalla co debuxo do ano 1978.

J. Gude coa Pantalla o 17 de xuño de 2024.