 |
| Casa con escaleira interior con dúas portas, unha para a corte e outra para a vivenda. |
Ao primeiro andar sóbese polas escaleiras. As escalerias poden estar dentro ou fóra da construción. Vemos as diferenzas.
Comezamos polas escaleiras interiores. Normalmente arrincan dende a corte dos animais. Son escaleiras de madeira estreitas. Moitas veces cóbrense totalmente con táboas de madeira facendo paredes. Para evitar que non suba ninguén dende a corte, e como non decilo, para evitar os cheiros, pónselle unha porta na parte de arriba. Se se quería reforzar a seguridade púñanse dúas portas, unha na arrancada das escaleiras e outra no cumio.
Unha evolución desta escaleiras de madeira, foi a de separar de construcción a porta da corte da porta do primeiro andar. Son dúas portas independentes dende a rúa ainda que se deixa unha porta interior de acceso dende o portal á corte. Esta escaleira constrúese de pedra e recentemente con novos materiais.
As escaleiras exteriores presentan diversos modelos. O modelo mais simple é a escaleira directa á porta da vivenda. O acceso é dende o último chanzo no que nos temos que parar para sacar a chave a abrir a porta.
Os tempos forom adaptando as escadas ás novas necesidades e así ollamos como esta escaleira modificouse para aprovietar os espazos deixando, eso si, uns poucos chanzos ao exterior recolocando a porta mais abaixo.
 |
| Casa da Praza de Oriente |
Podemos ollar que algunhas casas fixeron mais grande o último chanzo para facilitar o acceso. A este chanzo máis grande chamanlle patamal ou patín.
Podemos ver uns exemplos:
 |
| Casa con patím ou patamal. |
Modificouse a entrada a corte, engadindo muro e unha pequena porta de acceso.
 |
| Casa con patín ou patamal e varanda metálica. |
Nesta outra casa ollamos como o patín protexe a entrada da corte. Emprégase un canzorro para sustentar as pedras do patin. O espazo debaixo da escada tamén é aproveitado para gardar apeiros. Esta casa pasou de ter escada interior a exterior en algún momento pois pode verse como a escaleira cegou o que parece unha porta ou unha xanela.
Nestes casos as escadas aparecen como un engadido exterior á fachada principal da vivenda.
 |
| Albergue de Peregrinos de Xinzo de Limia. |
Na reconstrucción da casa para albergue de peregrinos do Camiño de Santiago de Xinzo de Limia pechouse o patin e creouse um novo espazo que fai as veces de recibidor.
Cando se estende o patin crease o corredor. E o corredor ofrece un espazo extra para poñer a secar o cereal como o millo, facer traballos miudos cando o tempo non e bon, poden brincar os rapaces pequenos, falar os namorados, etc.
A escaleirada segue a ser un anexo a fachada principal da casa, no está dentro do volume da casa. Vemos tamén que a escaleira cegou unha porta que agora fai as veces de xanela.
 |
| Podemos ollar a escaleira, a porta do corredor e o corredor. A varanda do corredor está fermosamente traballada. |
 |
| O corredor con máis detalle. Canzorro para soster o corredor e porta da corte modificada. A trave do corredor tamén é de madeira. |
 |
| A mesma casa nunha foto do outono de 1996. |
Esta casa con diversas modificacións mostra a escaleira e o corredor. Parece que as divisións entre parentes acurtou o corredor.
Nesta outra casa o corredor fíxose con novos materiais constructivos. A casa ou casas son un pouco peculiares porque vemos a esquerda parte da escada fazendo de muro e outra escada que daba acceso ás dúas vivendas. Unha delas está esborrallada. Ben, o importante é que se mantivo o modelo de escaleira de corredor.
 |
| Podemos ollar como a porta metálica da acceso a dúas escaleiras a dereita e a esquerda. |
 |
| Foto do outono de 1996 onde ollamos a escaleira que agora está tapada pola porta metálica. |
Tamén chega um momento no que se pecha o corredor. Cando esto sucede a escaleira pasa a formar parte do volume da edificación. A escaleira aparece paralela ao muro.
Ten tamén unha xanela á dereita da escaleira. Ollamos que se emprega noutras moradas.
Outro exemplo podemolo ver na casas que sempre coñecín como a casa da Peregrina, que foi a propietaria e que era amiga da miña avoa Julia.
A casas e as escaleiras foro renovadas pero manteñen a distribución de sempre. Escaleira que sobe paralela á parede. Adaptouse a porta para facela máis pequena e colocouse un pasamanos aos lados da escaleira.
As adataptacións posteriores tamén modificaron os espazos para aproveitar unha vivenda que xa non depende do gando e das colleitas. Conservaron unha porta de acceso ao andar terreo.
Tamén vemos a xanela por riba da escaleira.
Os tempos mudaron e as necesidades da xente da vila tamén. Impuxéronse os edificios de vivendas e as casas perderon funcionalidade, nin hai vacas, nin facenda que atender, nin apeios e ferramentas que gardar...
A vila sufriu uns cambios importantes na súa fisionomía que eu penso que o tempo está a demostrar que provoca unha importante perda de identidade dos que somos da vila con tanta mudanza. O noso entorno é moi importante pola identificación e a localización dos espazos. É fundamental para a nosa vida afectiva. Xa o imos pagando, xa...
.
