luns, 22 de setembro de 2025

PANTALLA DE JERO PELÁEZ GÓMEZ FEITA POR EL MESMO NO OBRADOIRO DA ASOCIACION TRISQUEL.

Nos anos noventa do século XX a Asociación Trisquel programou varias actividades culturais en Xinzo de Limia. Nunha acta desta asociación do 28 de setembro do 1992 destaca que entre as actividades feitas está a "campaña en defensa da Pantalla". Intentábase deter a deriba que se estaba a producir na conduta non adecuada das Pantallas, que se viña arrastrando dende os anos oitenta. O José Luis "Chelís" coméntame que se fixeron cursos de elaboración de Pantallas organizados pola Asociación Trisquel. Entre os que impartían os cursos estaban o Suso Laxe, o Luis "Lichas", o Suso Fariñas e o propio José Luis "Chelís".Todo isto antes da fundación da Asociación A Pantalla.

Unha das persoas que asistiron a un dos cursos para facer Pantallas organizado pola Asociación Trisquel foi Jero Peláez Gómez. Este acto implica que Jero quería ter un contacto máis íntimo e único cunha máscara feita por el mesmo. Un acto de amor cara a máscara da súa vida: A Pantalla. Porque Jero é Pantalla. Esta afirmación tan curta na nosa vila dinos todo. Que te sintas e que os demais te vexan como Pantalla é unha actitude de vida. Implica coñecemento, respecto e cariño cara a máscara. E non só, tamén implica formar parte dunha comunidade de persoas única, que se recoñece e repecta como portadores dunha tradición que se aprende, que se disfruta e que se trasmite. 



 A PANTALLA.

O perímetro da cara é de 19 cm. Da fronte ao queixo mide 22 cm. 

A BARBA.

A barba sae un pouco por debaixo da base das orellas. A barba é de cor negra. Ten unha patilla a cada lado da cara, precedidas por dúas correas, e a barba do queixo. 

PATILLA DEREITA.

Sae a 1 cm. do floco un pouco por debaixo da altura da base da orella. A patilla ten un longo de 4,80 cm. A parte máis alta ata o floco mide 3,20 cm. Ata a barba do queixo aparece unha correa que mide de longa 1,50 cm. e de alta 0,50 cm. no lado da patilla e 0,50 cm. no lado da barba do queixo.

PATILLA ESQUERDA.

Sae a 0,40 cm. do floco un pouco por debaixo da altura da base da orella. A patilla ten un longo de 4,30 cm. A parte máis alta ata o floco mide 2,80 cm. Ata a barba do queixo aparece unha correa que mide de longa 1,60 cm. e de alta 0,20 cm. no lado da barba do queixo e 0,30 cm. no lado da patilla.

O QUEIXO.

De alto dende o floco mide 4 cm. De longo mide 7 cm. A barba está a 1,30 cm. da boca.

A BOCA.

A boca é de cor vermella e a pintura sobresae dos beizos. Ten de longa con pintura 6,20 cm. A abertura máxima con pintura é de 1,60 cm. O ancho do labio superior é de 0,70 cm. e do labio inferior é de 0,70 cm. O burato da boca ten 0,50 cm. de alto e de longo mide 4,50 cm. A distancia ao floco é de 5,20 cm. Ata o fondo do papo mide 6,50 cm.

O BIGOTE.

O bigote está pintado de cor negro. Está dividido en dous tramos. O tramo dereito mide 5,70 cm. de longo e 0,90 cm. de ancho disminuindo cara as puntas. Con relación á boca o lado máis cercano está a entre os 0,30 cm. e os 0,1 cm.e dende a punta do bigote está a 3,40 cm. Do nariz está a 0,60 cm. O tramo esquerdo mide 6 cm. de longo e 0,90 cm. de ancho diminuíndo cara a punta. Con relación á boca o lado máis cercano está entre os 0,20 e os 0,30 cm. e dende a punta do bigote está a 3,60 cm. Do nariz está a 0,30 cm.  

De punta a punta o bigote mide 10,20 cm. A distancia intermedia entre as dúas partes é de 0,50 cm.




OS COLORETES. 

Os colorentes son vermellos. Teñen de diámetro 1,50 cm. A separación entre eles é de 5 cm. A separación da base do nariz do colorete dereito é de 2,50 cm. e do ollo está a 1,90 cm. No colorete esquerdo a separación da base do nariz é de 2,10 cm. e do ollo está a 2,50 cm.

O NARIZ.

O nariz é circular dun só burato. O nariz mide de longo 5,70 cm. De alto mide 2,40 cm. ata a base. De ancho mide 4,40 cm. O burato mide de alto 1,80 cm. e de ancho mide 2,70 cm. O grosor do feltro e do papel é de 0,60 cm. 0,60 cm. O nariz está pintado de vermello por dentro e sobresae a pintura cara fóra 0,50 cm.

OS OLLOS.

O ollo dereito mide de longo con pintura 5,70 cm. De alto mide 3,60 cm. coa pintura. O burato mide de longo 4,50 cm. e de alto mide 2,90 cm. O ancho da pálpebra de arriba é de 0,50 cm. Ten 15 pestanas. O ancho da pálpebra de abaixo é de 0,70 cm. e ten 8 pestanas. 

O ollo esquerdo mide de longo con pintura 5,90 cm. De alto mide 3,60 cm. coa pintura. O burato mide de longo 4,40 cm. e de alto mide 2,90 cm. O ancho da pálpebra de arriba é de 0,50 cm. e ten 14 pestanas. O ancho da pálpebra de abaixo é de 0,70 cm. e ten 8 pestanas. 

AS CELLAS.

Son de cor negras. Están pintadas por todo o bordo da parte superior do ollo e pegadas ás pestanas.

A cella dereita mide de longo 9,50 cm. e de ancha mide entre 0,20 cm. e 0,40 cm. 

A cella esquerda mide de longo 9,50 cm. e de ancha mide 0,20 cm. 




AS ORELLAS.

As orellas están feitas de cartón e pola parte interior están cosidas e empapeladas. A parte de fóra das orellas están separadas.


O CORNO.

O corno ten o rizo do modelo antiguo.

As medidas do corno son:

Dende o punto máis alto ata o pano debaixo das orellas mide 34 cm.

O longo do faldón dende debaixo das orellas mide 19 cm. e 23 cm. á parte superior do triángulo.

O ancho da parte media dende á punta do rizo mide 37 cm.

O rizo mide de ancho 11 cm. e de alto 10 cm. 

O bordo é do cor branco de entre 1,10 cm. e 1,20 cm. de ancho. A parte de atrás das orellas mide 2,50 cm. No faldón ten bordo mais non se olla co Pano. Na parte do corte mide de base 12 cm. e de  lado 7,60 cm. O triángulo por riba da cara mide de lado 11,50 cm. e de base 6 cm. 



LADO DEREITO.

O fondo é negro. Ten moitos puntiños de cor branco de varios tamaños. Aparecen 5 estrelas de 8 raios das que 3 son grandes e as otras dúas son pequenas. Tamén aparecen 2 estrelas pequenas de 6 raios. Na parte de abaixo, á esquerda, temos unha figura estelar con 1,60 cm. de diámetro e tres pequenos raios. O máis longo mide 9 cm. cun pequeno apéndice á dereita de 2,50 cm. Por riba desta figura temos outra similar de 1,60 cm. de diámetro e un raio de 11,80 cm. de longo con cinco apéndices á esquerda de 1,80 cm. a 0,10 cm. de longo. Á dereita desta última figura aparece outra similar de 1,40 cm. de diámetro e un raio de 5 cm. de longo e un apéndice á dereita de 0,60 cm. de longo e outro á esquerda de 0,50 cm. de longo. No rizo un círculo de 1,20 cm. de díametro. Ao seu redor unha figura de 8 cm. de longo atá a separación, que ten de ancho sobre 0,50 cm., que ramifica en dous: o da dereita ten 7 cm. de longo e o da esquerda ten 7,50 cm. de longo.




LADO ESQUERDO.

O fondo é negro con moitos puntiños brancos de varios tamaños. No lado de abaixo á dereita temos unha lúa que de punta a punta mide 5,50 cm. e de ancha 2,40 cm. A altura total da lúa é de 6 cm. Á esquerda desta temos dúas estrelas fugaces de 4,80 cm. de longo e a cabeza da de arriba mide 0,40 cm. de ancho. A estrela fugaz de abaixo mide 5 cm. de longa e a cabeza mide 0,40 cm. de ancha. No rizo temos unha lúa chea de 4 cm. de diámetro.

Temos tamén unha figura en forma de asas de pásaros. A asa do lado dereito mide 4,70 cm. e a asa do lado esquerdo mide 4,40 cm. Tamén temos dúas pequenas estelas feitas de liñas de oito puntas. 

O PANO.

O pano é de cor vermello e no faldón é doble. De longo mide 64 cm. e de ancho 82 cm. Ten forma de serra na parte de abaixo. Os triángulos que forma a parte de serra miden 1,30 cm. de lado e 1,30 cm. de base. A 33 cm de parte de abiaxo temos 12 rombos de 1,50 cm. de lado. A separación entre eles é de entre 5,80 cm. e 6 cm.

O FLOCO.

O floco é de cor negro. Mide 27 cm. ao redor da cara. De longo mide 7 cm.      

A Pantalla pesa 682 gr.





Interior da cara.


Interior do corno.



Firma do propietario.


Teño con Jero unha débeda de vida por terme apoiado xenerosamente neste proxecto de recoller as máscaras que van resistindo ao tempo e dar noticia das persoas que fan Pantallas na actualidade.

Xa dende pequenos, vivimos porta con porta, Jero e eu xogamos no "patio". Despois achegoume ao mundo da fotografía compartindo comigo a súa sabiduría. E todo desinteresadamente. A verdade ter atopado a Jero na vida axudoume e axúdame moitísimo a satisfacer a miña curiosidade. Agora tamén a difundir o que vou descubrindo. Poucas persoas me teñen axudado e acompañado neste percorrido, Jero é unha das destacadas. Ficarei sempre agradecido.